Minaraad draagt bij aan optimalisering milieuhandhaving

De Vlaamse adviesraad voor milieu en natuur (Minaraad) is algemeen positief over een decreetswijziging die de milieuhandhaving in diverse opzichten optimaliseert. Het voorontwerp voorziet onder meer dat toezichthouders bij een milieumisdrijf een aanmaning kunnen geven zonder onmiddellijk een proces-verbaal op te stellen. De Minaraad vindt dit een positieve evolutie, maar maakt enkele opmerkingen bij de wisselwerking met het Wetboek Strafvordering en de nood aan een overzicht van de milieumisdrijven. Niet eenduidig is het advies over de bestuurlijke dwangsom als handhavingsinstrument voor gemeentelijke toezichthouders.

De milieuhandhaving in Vlaanderen zal bijgestuurd worden zodat milieumisdrijven op een meer efficiënte en rechtszekere manier aangepakt kunnen worden. Nu is aan elke milieu-inbreuk een proces-verbaal gekoppeld. Het voorontwerp van decreet wil daar verandering in brengen. Toezichthouders zouden in de toekomst een aanmaning kunnen geven zonder onmiddellijk een proces-verbaal op te stellen. In de ogen van de Minaraad is het inderdaad niet wenselijk om voor elk milieumisdrijf een proces-verbaal uit te schrijven, en is een graduele aanpak die rekening houdt met de ernst van de overtreding te verkiezen.

Wel maakt de Minaraad een kanttekening bij de wisselwerking met artikel 29 van het Wetboek Strafvordering dat bepaalt dat elke ambtenaar die in de uitoefening van zijn functie kennis krijgt van een misdaad of wanbedrijf verplicht is om de procureur des Konings hiervan onmiddellijk te informeren. “Het lijkt wenselijk dat de decreetgever die verhouding nader toelicht, ook vanuit bevoegdheidsstandpunt, al was het maar om rechtsonzekerheid voor de toezichthouders te vermijden”, zo staat te lezen in het Minaraad-advies. Anders dan pv’s worden aanmaningen niet doorgestuurd naar de procureur des Konings. Om te vermijden dat het algemeen overzicht van de vastgestelde milieumisdrijven via het parket verloren gaat, vraagt de Minaraad om daar iets op te vinden. Zo’n overzicht is nodig voor het onderbouwen van het handhavingsbeleid.

Binnen de Minaraad is er geen eensgezindheid over de uitbreiding van de bestuurlijke dwangsom als handhavingsinstrument voor lokale toezichthouders. Steden, gemeenten en natuurbeschermers steunen dat voorstel maar belangenverdedigers van landbouwers, jagers, eigenaars en zelfstandigen/ondernemers vinden de nadelen te groot. Zij wijzen op het risico op oneigenlijk gebruik en het gevaar dat het zwaarwichtige instrument niet op dezelfde manier gehanteerd zal worden door gemeenten, en mogelijk zelfs subjectief of onoordeelkundig.

Zo’n dwangsom moet je zien als de ‘financiële prikkel’ die wordt opgelegd om de tijdige en volledige uitvoering van een bestuurlijke maatregel af te dwingen. In het Minaraad-advies worden ook de termen ‘stok achter de deur’ en ‘ultieme remedie’ gebruikt. De mogelijkheid werd in 2013 ingevoerd voor de milieu-inspectie van de Vlaamse overheid, en vanwege de potentieel grote impact op de overtreder (nog) niet voor de gemeentelijke toezichthouders.

Waarom de dubbele verjaringstermijn waarin de decreetwijziging voorziet (vijf jaar na de pv en 20 jaar na het plegen van het milieumisdrijf, nvdr.) anders is dan de normale verjaringstermijn voor rechtsvorderingen op grond van buitencontractuele aansprakelijkheid zou de Minaraad graag verduidelijkt zien. Daarnaast vraagt de raad nog verduidelijkingen inzake de schorsingsogelijkheden, het systeem van inning en het verval van de dwangsom. Tenslotte heeft de Minaraad vragen bij het feit dat het handhavingsbevel vervalt wanneer de minister in beroep niet tijdig beslist.

Meer info: Minaraad