Nieuwe landbouwrevolutie nodig voor perfect dieet

Het 'perfecte' dieet voor uzelf en voor de wereld bestaat. Belangrijker nog, het is ook haalbaar. Tot die conclusie komt een internationale werkgroep van wetenschappers, schrijft De Standaard. Maar om de hele mensheid fatsoenlijk te voeden, is wel een nieuwe landbouwrevolutie nodig. "Het is dringend nodig om de landbouw meer CO2-neutraal te maken, de biodiversiteit te beschermen en het land- en watergebruik efficiënter te maken", besluiten de onderzoekers. Op het menu: groenten, fruit, peulvruchten, noten en maximaal 80 gram vlees of vis.

We moeten met zijn allen maar half zoveel vlees en suiker gaan eten, willen we in 2050 nog gezond door het leven gaan. In de plaats horen er dubbel zoveel groenten, fruit, noten en peulvruchten thuis op ons bord. Dat dieet staat in het vakblad The Lancet. Het komt voort uit een grootschalige studie door 37 wetenschappers uit 16 landen. Na drie jaar onderzoek is hun conclusie optimistisch: ‘ja, we kunnen tien miljard mensen op een gezonde en ecologisch verantwoorde manier blijven voeden’.

Op het nieuwe menu staan idealiter meer groenten en fruit, opgeteld 500 gram per dag, peulvruchten (75 gram) en noten (50 gram). De plantaardige eiwitten dienen als vleesvervanger, want we zouden nog maximaal 80 gram per dag aan vlees of vis mogen eten. "De 'minder vlees' vind ik een goede nuance", zegt bio-ingenieur Liesbet Vranken (UZ Leuven). "Bepaalde landbouwgronden lenen zich niet tot een ander gebruik dan veeteelt, zeker in ontwikkelingslanden waar de groeiseizoenen voor gewassen dikwijls kort zijn. Het is soms beter om gronden op een duurzame manier intensief te gaan gebruiken."

Er is volgens de onderzoekers nood aan een radicale omslag in de landbouw. Die revolutie noemen ze eveneens haalbaar. "Het is dringend nodig om de landbouw meer CO2-neutraal te maken, de biodiversiteit te beschermen en het land- en watergebruik efficiënter te maken", leest hun mededeling. Het rapport van de onderzoekscommissie raadt ecologische intensifiëring aan, zolang er niet meer land wordt aangesneden dan nu. Ook het watergebruik moet efficiënter. En, zo redeneert Vranken: "Als we minder dierlijke producten beginnen te eten, hebben we automatisch minder landbouwgrond nodig."

Toch zijn er vraagtekens bij de haalbaarheid van de plannen. Is het mogelijk om de hele wereld bijvoorbeeld groenteburgers te laten eten? Het welvaartsniveau van een land bepaalt mee het lokale eetpatroon. In Zuid-Amerika wordt bijvoorbeeld meer frisdrank gedronken, stellen onderzoekers, omdat er soms geen veilig kraanwater is. In andere, wat armere landen is vlees dan weer een luxeproduct en wordt het bon ton om vlees te eten als de welvaart stijgt.

De complexiteit maakt landbouw meteen een moeilijk te veranderen branche. Wetenschappers geven aan dat landbouw één van de moeilijkste sectoren is om klimaatneutraal in te werken. Er blijven altijd methaangassen bestaan die voortkomen uit de vleesproductie, zo stelt klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB). "Een totale nuluitstoot in broeikasgassen is onmogelijk, maar er bestaan tal van technologieën om duurzamer voedsel te produceren. Het is alleen ongezien dat die maatregelen op zulke grote schaal worden toegepast."

En dat terwijl meer globale samenwerking volgens het rapport juist nodig is. Het vraagt, ook in Vlaanderen, om meer sturend ingrijpen vanuit de overheid en meer sensibilisering. Matthys meent dat de overheid zich bewust moet zijn van de urgentie. "Gemeenschapsinterventies kunnen zeer effectief zijn, maar dan moet de overheid wel zelf actie ondernemen. Voeding is geen individueel probleem. Met een nutriscore of een ecologisch label gaan we het niet oplossen. Dit vraagt om een zeer gericht overheidsbeleid."