Onderzoeksinput nodig van fruit- en suikerbietentelers
Op Agribex in Brussel staan de modernste landbouwmachines tentoongesteld. Standhouders koesteren hoge verwachtingen want het ondernemersvertrouwen keert terug na een barslecht 2016. Toch hoor je boeren morren want tractoren en toebehoren worden almaar duurder terwijl de generatie(s) voor hen betere prijzen voor landbouwproducten genoten. Om maar te illustreren dat aan de economische duurzaamheid van landbouw iets schort. Daar willen KU Leuven en Universiteit Hasselt wat aan doen. Alleen kan het de onderzoekers niet lukken. Ze hebben feedback nodig van landbouwers, meer bepaald van fruittelers en van akkerbouwers die suikerbieten telen. De sectorbrede enquêtes luiden een belangrijke fase in van het Europese SUFISA-project.
Twee maanden tijd hebben fruittelers om de enquête van KU Leuven in te vullen, en evenveel tijd is akkerbouwers gegund voor de suikerbietenenquête van UHasselt. De enquêtes zijn de laatste fase van het onderzoek bij landbouwers in het SUFISA-project, dat startte in 2015 en eindigt in 2019. SUFISA is niet het eerste het beste onderzoeksproject gezien de 5 miljoen euro die de Europese Commissie investeert. Het probleem dat aangepakt wordt – de economische duurzaamheid van landbouw of eerder het gebrek daaraan –, sleept al zolang aan als het Europees landbouwbeleid oud is en het GLB dateert toch al van 1962. De bevindingen van de onderzoekers uit het SUFISA-consortium komen mogelijk nog net op tijd om meegenomen te worden in de beleidshervorming voor de periode na 2020.
Met de enquêtes willen de onderzoekers meer inzicht krijgen in de strategieën die landbouwers hanteren, als antwoord op de marktimperfecties en randvoorwaarden die eigen zijn aan de Europese landbouw. Welke dat zijn in beide sectoren werd reeds aangekaart bij zowel stakeholders uit beide sectoren als overheidsinstanties, en kan je nalezen op VILT.be. De enquêtes kunnen echter een verschil maken door de markt- en productiestrategieën van telers te linken aan hun bedrijfsprofielen. Verschillen in grondbezit, financiële middelen, opleiding, netwerk, eerdere blootstelling aan productierisico’s, … zorgen ervoor dat elke landbouwer andere motieven heeft om al dan niet mee te gaan in een bepaalde bedrijfsstrategie (bv. horizontale samenwerking via een groente- of fruitveiling of verticale samenwerking met een retailer).
Door de oproep voor het invullen van de enquêtes breed te verspreiden, hopen KU Leuven en UHasselt op een grote diversiteit aan landbouwers-respondenten. Het uiteenlopend ondernemersprofiel van landbouwers zal het mogelijk maken om bepaalde eigenschappen aan bepaalde keuzes te linken. De universiteiten roepen dan ook alle organisaties die actief zijn in beide sectoren op om de enquêtes verder te verspreiden: alleen zo kan een maximale diversiteit aan antwoorden bekomen worden.
Sommige landbouwers kwamen al in contact met het SUFISA-project via de focusgroepen die in het voorjaar van 2017 georganiseerd werden. De inzichten die deze informatieronde opleverde, werden gebundeld in tussentijdse rapporten die beschikbaar zijn via de website van het project. Van het fruitteeltonderzoek is ook een Nederlandstalige samenvatting beschikbaar. In deze focusgroepen kwam duidelijk het belang naar voor van de samenwerkingsverbanden met andere landbouwers (horizontaal) en ketenspelers (verticaal).
Zo heeft een fruitteler zijn veiling niet meer voor het kiezen omdat de ene veilingfusie de andere opvolgt. Voor een suikerbietenteler is de afnemer zelfs een vast gegeven, en is het aan de telersvereniging om goede leveringsvoorwaarden voor haar leden te realiseren. Bij het begin van het postquotumtijdperk in de suikersector staan telersverenigingen voor grote uitdagingen, niet in het minst in het overleg dat ze voeren met suikerfabrikanten.
Het uiteindelijke doel van het SUFISA-onderzoek is om aanbevelingen te formuleren voor een betere afstemming van prijsvorming, contractvoorwaarden en risicobeheersing op de actuele noden en strategieën van landbouwers in Europa. Daartoe worden parallelle bevragingen georganiseerd in de andere 11 partnerlanden. Binnen de fruitsector loopt er in Polen en Italië een gelijkaardige enquête als in Vlaanderen. De suikersector is enkel een case studie in onze regio, maar komt wel aan bod in de akkerbouwstudie in Duitsland. De resultaten van al deze parallelle studies worden naast elkaar gelegd, om tot zinvolle aanbevelingen voor de hele Europese landbouwsector te komen.
Klik op de links uit de eerste alinea om als fruit- of suikerbietenteler deel te nemen aan de enquête.
