Oost-Europese lidstaten willen groter deel van GLB-pot

Polen en de Baltische staten zitten op dezelfde golflengte wat het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2020 betreft. Met een gezamenlijke verklaring maken ze dat duidelijk aan de andere delegaties die maandag hun opwachting maken in Brussel voor de Landbouwraad. De nieuwe lidstaten gebruiken de Europese subsidies om hun achterstand op de rurale economie in West-Europese lidstaten in te lopen. Een oefening die volgens hen nog niet is afgerond zodat ze voorvechters zijn van een voldoende groot landbouwbudget en het gelijktrekken van de inkomenssteun voor boeren.

Het getouwtrek rond het toekomstig landbouwbeleid is volop bezig, ook al blijft het tot in mei onduidelijk welk budget tegenover de beleidsdoelstellingen zal staan. Inhoudelijk heeft de Europese Commissie de krijtlijnen reeds uitgezet in november vorig jaar. Daarover gaan de lidstaten maandag opnieuw in discussie. De landbouwministers van Estland, Letland, Litouwen en Polen zijn het in grote lijnen eens met elkaar zodat ze schreven aan een gezamenlijke verklaring. De inkomenssteun voor landbouwers ligt in Oost-Europa nog altijd lager dan in de oude lidstaten. Bij de vorige hervorming is die kloof weer wat gedicht, maar de minst bedeelden blijven rekenen op Europa om de achterstand in ontwikkeling van hun landbouw en platteland te overbruggen.

Dat maakt van Polen en de Baltische staten pleitbezorgers voor een landbouwbudget dat groot genoeg is om de doelstellingen uit het Verdrag van Rome te verwezenlijken, en de nieuwe uitdagingen voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid aan te pakken. Toch zijn ze niet de natuurlijke bondgenoten van de oude lidstaten die het GLB-budget verdedigen. Daarvoor is de zogenaamde ‘externe convergentie’ een te groot twistpunt. Waar België en andere oude lidstaten betogen dat verschillen in grond- en kostprijs de verschillen in inkomenssteun rechtvaardigen, hebben Polen en co daar geen oren naar. Zij benadrukken dat de spelregels en de uitdagingen voor alle landbouwers in Europa dezelfde zijn. Inkomenssteun moet daarom gelijkgetrokken worden.

Aan productie gekoppelde steun is een hardnekkig restant van oud landbouwbeleid, maar het heeft naar verluidt zijn bestaansrecht. Gekoppelde steun houdt de plattelandseconomie overeind en levert een belangrijke bijdrage aan de diversiteit van de landbouwsector. Dat het landbouwbeleid van de toekomst meer moet bijdragen aan de milieu- en klimaatdoelstellingen van de EU begrijpen de Oost-Europese landbouwministers, “zolang de ambities in verhouding staan tot het beschikbare budget en de inspanningen gelijk verdeeld worden tussen de lidstaten”.

De Europese Commissie streeft naar een vereenvoudiging van het beleid, en dat juichen deze lidstaten alleen maar toe. Tezelfdertijd staat EU-commissaris Phil Hogan een meer planmatige aanpak voor, waarbij van de lidstaten verwacht wordt dat ze strategische plannen voor het GLB opstellen om de doelstellingen te bereiken. “Een uitdaging”, zo merken Pools landbouwminister Jurgiel Krzysztof en de andere ondertekenaars van de verklaring op, zodat ze de nodige ondersteuning verwachten.