Polderboeren telen vogelvriendelijk op 'pasmuntgronden'

Elf Vlaamse en Nederlandse landbouwers zorgen in de grensstreek voor 15 hectare voedselgebied voor de bruine kiekendief. De  roofvogel komt in de verdrukking door de uitbreiding van de Antwerpse haven op terreinen die voordien braak bleven liggen. Het Havenbedrijf zat daarom samen met landbouwers uit de Wase polder. Voor het beschermingsprogramma bruine kiekendief worden de gekende beheerovereenkomsten met de Vlaamse Landmaatschappij gecombineerd met het systeem van ‘pasmuntgronden’. Hierbij zaait de boer op percelen die de grondenbank Linkerscheldeoever ter beschikking stelt specifieke gewassen (grasklaver, luzerne en spelt) die interessant zijn voor muizen en dus voor bruine kiekendieven.

Het Antwerpse havengebied is één van de belangrijkste broedgebieden van de bruine kiekendief in Vlaanderen. Het aantal broedparen op Linkerscheldeoever is echter sterk afgenomen: van 26 broedparen in 2004 naar 11 paren in 2015. De kiekendief voedt zich met kleine knaagdieren en vogels, die steeds schaarser worden in het poldergebied. Ook de nestmogelijkheden verminderen naarmate braakliggende gronden worden ingenomen door de havenuitbreiding. Het Havenbedrijf zat daarom samen met enkele landbouwers uit de streek om voor een oplossing te zorgen.

“De boeren hebben ondertussen al 15 hectaren voedselgebied aangelegd”, vertelt Toon Tessier van het Havenbedrijf in Gazet van Antwerpen. “Wij stellen enkele overheidsgronden beschikbaar waarop door landbouwers geëxperimenteerd kan worden met nieuwe gewassen die gunstig zijn voor de kiekendief. Het gaat bijvoorbeeld om grasklaver, luzerne of spelt: gewassen die dieren (muizen) aantrekken waarvan de kiekendief kan leven.” Het project werd eerder al uitgebreid toegelicht in de Havenkrant, een magazine van de Vlaamse overheid over de ontwikkeling van het havengebied. Het systeem van ‘pasmuntgronden’ werd daarin toegelicht.

Raf De Roeck is één van de landbouwers die vrijwillig spelt en grasklaver teelt op percelen van de grondenbank Linkerscheldeoever. “Voor het financiële aspect neem ik niet deel aan dit project. Wel om er iets van te leren en door te kunnen geven aan anderen”, vertelt hij in de Havenkrant. “De bioloog en een specialist in teelttechniek uit het projectteam geven tips over hoe ik nog meer uit mijn landbouwgronden kan halen. En dat uiteraard liefst in evenwicht met de natuur en zijn bewoners.” Akkervogelvriendelijke maatregelen op ‘pasmuntgronden’ worden gezien als een aanvulling op de vrijwillige e, financieel vergoede inspanningen die landbouwers in het kader van een beheerovereenkomst kunnen leveren op eigen percelen.

Het beschermingsprogramma voor de bruine kiekendief waaraan landbouwers meewerken, wil vermijden dat de resterende elf broedparen verdwijnen vooral de nieuwe natuur rond de haven volledig gerealiseerd is. Een tijdelijk gebied waar de bruine kiekendief kan broeden en voedsel verzamelen, werd daarom afgebakend als ecologische infrastructuur in de haven, en dat voor de volledige duur van het soortenbeschermingsprogramma dat loopt tot 2019. De kiekendief kan momenteel niet enkel beschermd worden op restgronden binnen het havengebied. Het leefgebied van één broedpaar bestrijkt namelijk 100 à 200 hectare. Het omliggende landschap van landbouwgronden en polders biedt een oplossing.