Politiek akkoord over MAP 6 last extra maatregelen in

Binnen de Vlaamse regering is een akkoord bereikt over de vertaling van MAP 6 in een Mestdecreet. Eind vorig jaar kreeg het zesde ontwerp-mestactieprogramma al groen licht van de Europese Commissie. Sindsdien was het wachten op de vertaling ervan in Vlaamse wetgeving, wat ook noodzakelijk is om van Europa goedkeuring te krijgen voor de derogatie waar vooral melkveehouders op rekenen om dierlijke mest optimaal te kunnen aanwenden op eigen grond. MAP 6 bevatte al een heel aantal verstrengingen, waarmee de sector volgens Boerenbond afgerekend werd op factoren die de boeren niet in de hand hebben zoals de weersextremen. Dat het regeringsakkoord op de valreep nog bijkomende maatregelen inlast, valt Boerenbond zwaar. Bovendien werden de versoepelingen in gebieden waar de waterkwaliteit wél goed is, geschrapt.

Een nieuw Mestactieplan (MAP), het zesde al in zijn soort, moet de nitraatvervuiling van de Vlaamse rivieren weer onder controle brengen. De jongste meetresultaten in landbouwgebied waren niet goed. Dat was min of meer verwacht want door de droogte in 2017 namen de gewassen niet alle stikstof op die door bemesting was toegediend. Het resultaat – 28 procent meetpunten met een overschrijding van de nitraatnorm – steekt niettemin schril af tegen de doelstelling van hooguit 5 procent rode MAP-meetpunten tegen 2018. In het IJzerbekken kleurde zelfs zes op de tien meetpunten rood. Toenmalig minister van Landbouw en Omgeving Joke Schauvliege stelde een nieuw mestactieplan op om Vlaanderen weer op koers te zetten en kreeg daarvoor de instemming van de Europese Commissie.

Door de kritiek die N-VA uitte op het slechte rapport van het mestbeleid werd in twijfel getrokken of de Vlaamse regering MAP 6 nog wel goedgekeurd zou krijgen. Dat is vorige vrijdag dan toch gelukt, een opsteker voor de nieuwe minister van Landbouw en Omgeving Koen Van den Heuvel. Het politiek akkoord moet wel nog naar het Vlaams Parlement om het effectief om te zetten in Vlaamse regelgeving.

De nieuwigheid in het zesde mestactieplan is dat Vlaanderen wordt ingedeeld in vier gebiedstypes, naargelang de gemiddelde nitraatconcentratie in plaats van de piekmetingen. Dat resulteert in gebieden waar de doelstellingen al bereikt zijn tot gebieden waar de beoogde waterkwaliteit nog veraf is. Daar worden landbouwers verplicht om minder te bemesten en meer vanggewassen te zaaien na de oogst van de hoofdteelt. Vergeleken met de versie die Schauvliege aan Europa had voorgelegd, is het plan nog aangescherpt. Het areaal dat de zwaarste maatregelen krijgt opgelegd, is groter geworden. In totaal krijgt 400.000 hectare strengere voorwaarden dan in het vorige mestactieplan. Tegelijk komen er meer controles voor veel landbouw- en mestverwerkingsbedrijven en wordt er meer ingezet op sensibilisering.

“Het ontwerp-mestactieprogramma bevatte al een heel aantal verstrengingen ten opzichte van het huidige MAP 5. Door het politiek akkoord worden nu een aantal extra maatregelen opgelegd die voor de sector helemaal niet evident zijn en waarmee we het moeilijk hebben’’, reageert Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker. Het is voor haar moeilijk om te aanvaarden dat de sector afgerekend wordt op factoren die ze niet in de hand heeft, zoals periodes van droogte of overvloedige regenval, die de waterkwaliteit beïnvloeden. Bij de afbakening van gebieden waar meer inspanningen moeten gebeuren, is voor MAP 6 niet alleen naar de oppervlaktewaterkwaliteit gekeken maar ook naar de kwaliteit van het grondwater. Ook dat ligt moeilijk voor Boerenbond omdat zelfs van heel strenge maatregelen het effect niet meteen zichtbaar is op het grondwater.

Over de bijkomende verstrengingen die nu last minute ingeschreven worden in het Mestdecreet, zegt de landbouworganisatie: “We beseffen zeer goed dat extra maatregelen nodig zijn om de waterkwaliteit te verbeteren, maar dat sommige meerderheidspartijen eisten om verder te gaan dan wat de Europese commissie noodzakelijk acht, valt zwaar. Daarmee plaatst de Vlaamse regering de sector voor een grote en moeilijke opdracht. Ook stellen we vast dat de regering de versoepelingen die in de ontwerptekst voorzien waren voor gebieden waarin de waterkwaliteit – dankzij de inspanningen van de voorbije jaren – wél goed is, opnieuw geschrapt heeft. Ook dat is teleurstellend en weinig motiverend.”

Positief is volgens Boerenbond wel dat er een einde komt aan de onduidelijkheid, ook op het terrein. “Boeren en tuinders hebben het recht om te weten waar ze aan toe zijn, vooral nu de veldwerkzaamheden volop op gang komen. We rekenen er ook op dat de Vlaamse regering nu eensgezind alles op alles zet om het EU-Nitraatcomité te overtuigen op korte termijn in te stemmen met de derogatie. Derogatie is immers bedoeld om veehouders onder strikte milieuvoorwaarden meer dierlijke mest te laten opbrengen zodat de nutriëntencyclus op het bedrijf meer gesloten is.” Tot slot drukt voorzitter Sonja De Becker nog de wens uit dat het parlement het nieuwe mestbeleid spoedig goedkeurt, en de overheid vervolgens het nieuwe systeem snel en duidelijk communiceert naar land- en tuinbouwers.