Regering weet geen betere aanpak voor natuur en haven

De Europese Commissie lijkt niet overtuigd te zijn van de Vlaamse aanpak in het Antwerpse havengebied. Om een verdere uitbreiding van de haven niet in de weg te staan, wordt er in het omringende landbouwgebied nieuwe natuur aangelegd voor de realisiatie van de natuurdoelen op Linkerscheldeoever. Namens de Vlaamse overheid reageerde procesmanager Jan Hemelaer met verbazing op het standpunt van de Commissie. Ook minister Joke Schauvliege begrijpt het niet omdat de proactieve aanpak al meer dan tien jaar gehanteerd wordt en tot voor kort de goedkeuring leek te hebben van Europa. Samen met haar collega Weyts is minister Schauvliege tot de conclusie gekomen dat de Vlaamse aanpak best verdedigd wordt.

Afgelopen woensdag waren er drie volksvertegenwoordigers die de plenaire zitting van het Vlaams Parlement aangrepen om minister Joke Schauvliege te ondervragen over de natuurontwikkeling rond het Antwerpse havengebied. Aanleiding is een advies van de Europese Commissie aan de Raad van State. De boodschap is dat het proactief ontwikkelen van nieuwe natuur rond de Antwerpse haven om het aansnijden van natuur in het havengebied mogelijk te maken, niet de juiste manier is om de Europese natuurdoelstellingen te behalen.

Vlaams parlementslid Jos De Meyer (CD&V) valt het op dat zowel de haven als de natuurverenigingen altijd de lof bezongen van de aanpak die nu in ongenade valt. Hij vraagt aan minister Schauvliege om bij het zoeken naar een oplossing geen nieuwe landbouwgronden in de regio meer op te offeren. “De land- en tuinbouwers in de regio hebben reeds viermaal gronden opgeofferd: voor de havenontwikkeling, voor de uitdieping van de Schelde, voor natuurgebieden die waren ontstaan op opgespoten gronden die decennialang hebben liggen wachten op ontwikkeling, en voor proactieve natuur. Ik denk dat het op dat vlak voldoende is geweest.”

Annick De Ridder (N-VA) spreekt van een mokerslag in een dossier dat geen verdere vertraging kan dulden. Zij maakt zich zorgen over de juridische verankering van de nieuwe natuur die handenvol geld heeft gekost. Voor Wouter Van Besien (Groen) is deze tegenslag voor de Vlaamse regering het zoveelste signaal om de investering van 600 à 700 miljoen euro in het nieuwe Saeftinghedok in vraag te stellen. “In Visie 2050 van de Vlaamse regering staat nergens ‘nog meer containertrafiek’ en ‘nog meer vrachtwagens op onze wegen’ te lezen. Investeer het geld in meer toekomstgerichte sectoren.” De minister spreekt volgens Van Besien te gemakkelijk over een maatschappelijke consensus omtrent de havenontwikkeling en vergeet daarbij een aantal dissidente stemmen.

Europa zou met zoveel woorden zeggen dat de proactieve ontwikkeling van natuurgebieden als compensatie voor de havenuitbreiding, een aanpak die al tien jaar gevolgd wordt in en vooral rond het Antwerpse havengebied, niet de juiste aanpak is. Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege benadrukt dat het om een advies aan onze Raad van State gaat, en niet om een definitieve uitspraak.

Toch heeft ze moeten slikken bij het lezen van dit advies, ook omdat ze het oordeel van de Commissie niet begrijpt. “Het is al tien jaar lang dat wij die proactieve aanpak jaar na jaar aan de Europese Commissie rapporteren. Men is daar altijd mee akkoord gegaan. De Europese commissaris is ter plaatse geweest en vond dat wij een goed voorbeeld waren door natuur te ontwikkelen om de effecten van de uitbreiding van de haven op voorhand op te vangen. Het is een consensusmodel, dat samen met de natuurorganisaties, de haven en alle betrokken overheden is uitgewerkt, om er op die manier voor te zorgen dat de ontwikkeling van de haven vlot zou kunnen verlopen.”

Europa zegt nu dat Vlaanderen project per project de verloren natuurwaarden moet compenseren. Volgens Schauvliege geeft dat niet dezelfde resultaten en slaagt Vlaanderen er nu beter in om de havenuitbreiding op te vangen met een robuuste natuur. De overheid weet zich in die aanpak gesteund door de natuurverenigingen. In overleg met minister Ben Weyts die bevoegd is voor de haven heeft Schauvliege besloten om de Vlaamse aanpak te verdedigen voor de Raad van State en de proactieve natuurontwikkeling overeind te houden. “Het zou immers desastreus zijn als dat verloren gaat.” Andere pistes, zoals de procedure voor complexe projecten of een nooddecreet zouden geen uitkomst bieden. “Wij zullen dit dossier zeer goed verdedigen voor de Raad van State”, zegt Schauvliege, “en hopen dat het ruimtelijk uitvoeringsplan ook stand zal houden.”