Roundup bestempeld als waarschijnlijk kankerverwekkend

Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) vreest van vijf gewasbeschermingsmiddelen dat ze kankerverwekkend kunnen zijn. De totaalonkruidbestrijder glyfosaat, vooral bekend van het merkproduct Roundup, krijgt de stempel ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’. Glyfosaat is het enige van de vijf onderzochte organofosfaten dat in Europa nog toegelaten is en hier op grote schaal gebruikt wordt. De Europese sectorvereniging van de gewasbeschermingsmiddelenindustrie (ECPA) reageert met ongeloof op de conclusie van IACR die volgens haar in tegenspraak is met de risicobeoordeling die zowel in de EU als in de VS werd uitgevoerd. Fabrikant Monsanto benadrukt dat glyfosaat in ‘categorie 2’ terechtkomt voor risico op kanker, waarmee het in het gezelschap verkeert van onder andere koffie en telefooncellen.

Na een literatuurstudie lijkt het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie, zich meer zorgen te maken over de veiligheid van enkele organofosfaten dan de autoriteiten in Europa en de VS doen. Aangezien insecticiden zoals parathion en diazinon in de EU reeds van de markt gehaald zijn, gaat onze aandacht vooral uit naar glyfosaat. Dit middel wordt frequent ingezet om onkruiden te bestrijden op een braakliggend perceel of om grasland chemisch te vernietigen alvorens het te ploegen. Ook particulieren en overheden maken er gebruik van bij het onderhoud van hun domeinen.

Wereldwijd is er geen ander herbicide dat in zo’n grote volumes wordt ingezet, wat in landen als de VS en Brazilië nog versterkt wordt door de opkomst van genetisch gemodificeerde gewassen die bestand zijn tegen de totaalonkruidbestrijder. Qua zorgelijkheid wordt glyfosaat door IARC in categorie 2A gerangschikt, wat zoveel wil zeggen als “waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen”. Glyfosaat wordt teruggevonden in de urine en het bloed van professionelen die het middel gebruiken, wat erop wijst dat de stof opgenomen wordt door het menselijk lichaam.

De Europese sectorvereniging van de gewasbeschermingsmiddelenindustrie (ECPA) begrijpt niet dat IARC tot andere conclusies is gekomen dan de Europese en Amerikaanse autoriteiten. “Die laatsten hebben de middelen waarvan sprake beoordeeld op basis van jarenlange testen. Het lijkt erop dat de VN-organisatie haar oordeel gebaseerd heeft op een onvolledige literatuurstudie, waarbij cruciaal bewijsmateriaal buiten beschouwing bleef.” ECPA zoekt de verklaring verder in het feit dat IARC kijkt naar de intrinsieke eigenschappen van een stof in plaats van naar epidemiologisch onderzoek omtrent het werkelijk gebruik van glyfosaat. Ter ondersteuning van die denkpiste wordt nog opgemerkt dat kanker, huidkanker uitgezonderd, bij landbouwers minder vaak voorkomt dan bij de rest van de bevolking.

Ook Monsanto, dat glyfosaat in de jaren ’70 op de markt bracht onder de merknaam Roundup, bestrijdt dat deze actieve stof kankerverwekkend zou zijn. “Al het gebruik van deze stof conform de voorschriften is veilig. Dat wordt ondersteund door één van de meest complete databestanden rond menselijke gezondheid die ooit voor een landbouwproduct zijn aangelegd.” Verder merkt Monsanto op dat er geen nieuw onderzoek is waarop IACR zich baseerde en de bestaande data meegenomen werden in het oordeel van andere autoriteiten. Net zoals ECPA stoort de fabrikant zich eraan dat relevante wetenschappelijke studies niet meegenomen werden in het oordeel. Tot slot wordt de angstaanjagende stempel ‘mogelijk kankerverwekkend’ door Monsanto in het juiste perspectief geplaatst. In diezelfde categorie horen blijkbaar ook koffie, telefooncellen en ingemaakte groenten thuis.