Sneller dan EFSA beoordelen de media chloorpyrifos

De insecticiden chloorpyrifos en chloorpyrifos-methyl worden aangetroffen in 5,5 procent van alle onderzochte voedingsstalen in de EU. Knack vroeg samen met andere media de informatie op bij de voedselveiligheidsagentschappen van de lidstaten. Het cijfer wordt bevestigd door EU-autoriteit EFSA. De aangetroffen residuen komen vooral voor op ingevoerde voedingswaren uit Laos, Cyprus, Tunesië, China en de VS. Het bestrijdingsmiddel is in Europa (beperkt) toegelaten voor gebruik. Binnenkort brengt EFSA advies uit omtrent een verlenging van de markttoelating voor de actieve stof in de EU. Volgens Knack staat het al vast dat het insecticide van de markt zal verdwijnen vanwege de gezondheidsrisico's.

Knack vroeg, in samenwerking met media uit zeven andere landen, aan de nationale voedselveiligheidsagentschappen hoe vaak chloorpyrifos opduikt in onze voeding. Uit het resultaat blijkt dat de actieve stof gevonden wordt in zowat 5,5 procent van alle geteste voedingswaren in Europa, onder meer in komijnzaad, citroenen, sinaasappels en mandarijnen. De belangrijkste landen van herkomst zijn Laos, Cyprus, Tunesië, China en de VS. In eigen land wordt het vooral gebruikt om kolen te beschermen tegen bodeminsecten. Het wordt niet gespoten maar aan de voet van de jonge planten gegoten. 

De huidige Europese markttoelating loopt af op 31 januari 2020. De Europese Commissie buigt zich momenteel over de vraag of chloorpyrifos van de markt moet verdwijnen. Dé cruciale vraag is natuurlijk of chloorpyrifos gevaarlijk is voor de mens, schrijft Knack. Volgens de ngo Health and Environmental Alliance is er een "solide hoeveelheid wetenschappelijk bewijs voor de schadelijke effecten van chloorpyrifos op de gezondheid van de mens". Meest kwetsbaar, aldus de ngo, zijn "kinderen, baby's en baby's in de baarmoeder, waarvan de hersenen zich nog steeds ontwikkelen". Academische studies wijzen op effecten op de hersenontwikkeling. Onderzoek dat door de fabrikanten is gefinancierd, vindt diezelfde effecten niet.

Op 76.000 stalen troffen de EU-landen 366 keer voedingsproducten met een dosis chloorpyrifos hoger dan de toegelaten norm. Zo’n MRL-overschrijding duidt op een probleem op het vlak van gewasbescherming, maar betekent niet noodzakelijk een gezondheidsrisico. Knack en de andere mediapartners (o.a. de Franse krant Le Monde), die zich op initiatief van twee Deense ngo’s verdiepten in de materie, laten academici aan het woord die chloorpyrifos catalogeren als neurotoxisch en een hormoonverstoorder.

Fabrikant Dow, tegenwoordig Corteva Agrisciences, heeft het middel altijd verdedigd in de wetenschap dat het al meer dan 45 jaar gebruikt wordt. Chloorpyrifos doodt insecten door hun zenuwsysteem te verstoren en is niet onschadelijk voor mens en dier, maar volgens de fabrikant wel veilig in de dosis waarin het gebruikt wordt. Om bij proefdieren neurotoxicologische effecten te veroorzaken, moet er in het labo een dosering toegepast worden die het honderd- tot duizendvoud is van het toegelaten gebruik.

Het weekblad Knack vernam van één goedgeplaatste bron binnen de Europese Commissie die anoniem wil blijven dat "de Commissie de toelating niet zal verlengen omdat de gezondheidsbekommernissen heel duidelijk zijn". Volgende maand wordt een opinie van EFSA verwacht. Ook in de Verenigde Staten leek het erop dat chloorpyrifos van de markt zou verdwijnen, maar onder president Trump trok het milieuagentschap dat plan in. Een aantal Amerikaanse staten en Europese lidstaten hebben het middel op eigen houtje in de ban gedaan.

Lees het volledige artikel via Knack.be.