Steden en platteland stevenen af op meer hittestress

Het klimaat warmt op en dat zullen zowel de stad als het platteland aan den lijve ondervinden. Onderzoekers van de KU Leuven pasten gedetailleerde klimaatsimulaties toe op ons land en voorspellen dat grote steden als Brussel en Antwerpen vanaf 2040 meer dan 17 dagen per jaar geconfronteerd zullen worden met extreme temperaturen. Voor het platteland zijn dat er zeven. Doordat er meer hittegolven op ons afkomen en steden meer hitte vasthouden, zal de hittestress in de steden dubbel zo hard stijgen als op het platteland. 

De opwarming van het klimaat zal ons in de toekomst meer doen zweten. In de steden, maar ook op het platteland. Onderzoekers van de KU Leuven onderzochten in samenwerking met het Federaal Wetenschapsbeleid (Belspo), de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) hoe de hittestress in ons land de komende jaren gevoelig zal toenemen.

Waar steden aan het einde van de twintigste eeuw en het begin van de eenentwintigste eeuw nog te maken kregen met gemiddeld 6 hittegolfdagen per jaar, loopt dat tegen 2040 – binnen 13 jaar dus – waarschijnlijk op tot gemiddeld 17 dagen. Een hittegolf is een periode van minstens drie aaneensluitende dagen met een maximumtemperatuur van meer dan 30 graden Celsius en een minimumtemperatuur van meer dan 18 graden Celsius. Ook de hittestress (de combinatie van het aantal hittedagen en de temperatuur tijdens deze dagen) loopt voor de steden sterk op.

“Door deze simulaties kunnen we voor het eerst zeer gedetailleerd naar het klimaat in ons land kijken”, aldus onderzoeker Hendrik Wouters. “Om de temperatuur in een gebied in kaart te kunnen brengen, legt de supercomputer een digitaal raster over het gebied. Dat raster is opgedeeld in vakken en voor elk vak wordt de temperatuur berekend. Zo’n vak beslaat gewoonlijk een gebied van 10.000 vierkante kilometer. Bijzonder in onze simulatie is dat we met veel kleinere vakken van zo’n 8 vierkante kilometer werken.”

“Uit onze analyse blijkt dat er ’s nachts een gemiddeld temperatuurverschil van 1 tot 3 graden Celsius is tussen stad en platteland”, zo klinkt het. “Tijdens hittegolven loopt dat verschil, vooral in grootsteden, op naar 8 tot 12 graden Celsius. Zo ontstaan er stedelijke hitte-eilanden. Doordat er meer hittegolven op ons af zullen komen en steden reeds meer hitte vasthouden, zal de hittestress in de steden dubbel zo hard stijgen als op het platteland.”

De onderzoekers namen in hun simulaties voor het eerst ook prognoses op over de expansie van onze stedelijke gebieden tegen de tweede helft van de eenentwintigste eeuw. “Het is al langer geweten dat steden warmer worden omdat steen en beton meer zonne-energie omzetten in warmte en de warmte ook langer vasthouden”, aldus de onderzoekers. “Daarnaast genereren ook de grote aanwezigheid van menselijke en industriële activiteiten warmte. Bovendien zijn er veel minder planten of wateroppervlaktes om voor verkoeling te zorgen.”

“De hitte zal heel wat gevolgen hebben voor de mensen in de steden: meer sterfte, verminderde arbeidsprestaties en een hoger energieverbruik zijn slechts enkele voorbeelden”, klinkt het besluit. “Het goede nieuws is dat naast het klimaat ook de verstedelijking een invloed heeft op de temperatuur, waardoor lokale overheden wel degelijk iets kunnen doen. Meer groen, water, schaduw en minder verharding kunnen het effect van de hitte door klimaatopwarming deels compenseren. De hittetoename kunnen we ook temperen door zowel de stedelijke expansie als de CO2-uitstoot terug te dringen via bijvoorbeeld meer hoogbouw binnen onze steden en dorpen.”