Strijd tegen salmonella bij pluimvee werpt vruchten af

In hun jaarlijkse rapportering over het voorkomen van voedselvergiftigingen en zoönosen in Europa hebben voedselveiligheidsautoriteit EFSA en ziektecontrolecentrum ECDC hoofdzakelijk goed nieuws te melden voor 2013. Salmonella is op de terugweg, al blijft het een belangrijke oorzaak van voedselvergiftigingen. Positief is ook dat het aantal mensen dat ziek wordt door campylobacter, voornamelijk na het eten van kip, stabiliseert. Daarmee komt een eind aan een stijgende trend. De toenemende problemen met de bacteriën listeria en VTEC, een E.coli-stam die nierfalen veroorzaakt zoals we dat gezien hebben bij de dodelijke EHEC-epidemie in Duitsland, werpen een kleine smet op het rapport.

Voor het eerst in vijf jaar heeft campylobacter in voedsel, vooral kippenvlees, minder mens ziek gemaakt. Toch blijft het met bijna 215.000 ziektegevallen de vaakst gerapporteerde voedselvergiftiging. Ook salmonella en de yersinia-bacterie maakten in 2013 minder slachtoffers. Voor salmonella is het zelfs de achtste daling van het aantal uitbraken op rij. De 82.694 mensen die er ziek door werden in 2013 zijn er bijna acht procent minder dan het jaar voordien.

In het rapport wordt deze positieve evolutie toegeschreven aan de effectieve controleprogramma’s van de lidstaten ter reductie van salmonella in kippenstallen. Yersinia is na campylobacter en salmonella de derde vaakst voorkomende zoönose in de EU. De bacterie wordt vooral aangetroffen in varkens, rund- en lamsvlees maar ook in vis, mosselen, oesters en in rauwe melk. Varkensvlees is de meest waarschijnlijke verspreidingsbron. In 2013 waren er 6.471 darminfecties te wijten aan deze bacterie, wat bijna drie procent minder uitbraken zijn dan een jaar eerder.

Tussen 2012 en 2013 is het aantal voedselvergiftigingen door listeria helaas met 8,6 procent toegenomen. Listeria zit al vijf jaar in stijgende lijn, ook al is de kans op besmetting gelukkig klein (1.763 gevallen in 2013). Toch baart het EFSA en ECDC zorgen omdat de gerapporteerde voedselinfecties meestal ernstig zijn en listeria in vergelijking met de andere bacteriën vaker dodelijk is. Oudere en zieke mensen zijn extra kwetsbaar. Kant-en-klaarmaaltijden zijn meestal de bron van deze voedselvergiftiging, hoewel de bacterie zelden wordt aangetroffen in hoeveelheden boven de wettelijke norm.

Een stijging (+5,9%) is er ook bij verocytotoxine producerende E.coli, kortweg VTEC. Al vermoeden de Europese instanties dat VTEC niet zozeer vaker voorkomt bij dieren en in voeding, maar wel beter gerapporteerd wordt sinds de EHEC-uitbraak in Duitsland. De analyses om deze gevaarlijke E.coli-variant op te sporen, zijn sindsdien ook verbeterd.

Meer info: Food-borne outbreaks in 2013