"Suiker kan belangrijke grondstof voor chemie worden"

Chemiebedrijven BASF en Avantium hebben plannen om in de Antwerpse haven een fabriek te bouwen waar plastic flessen worden gemaakt uit suiker. Als het zover komt, dan betekent dat een nieuwe grote afzetmarkt voor suiker. Dat komt de suikerproducenten goed uit, zeker nu er op 30 september een einde komt aan het suikerquotum waardoor de beperkingen wegvallen op de hoeveelheid suiker die er mag geproduceerd worden uit bieten. Dit jaar is het bietenareaal in de EU als gevolg daarvan gestegen met 17 procent.

De suikerproductie in de Europese Unie zal daarmee naar verwachting stijgen tot 20 miljoen ton, terwijl de EU maar 16 miljoen ton voedingssuiker nodig heeft. De rest moet worden geëxporteerd of verwerkt tot andere producten. Met het einde van het suikerquotum eindigt ook de quotering voor isoglucose, een zoetstof die uit graan wordt gemaakt. De verwachting is dat isoglucose suiker voor een deel gaat verdringen. “In zo’n overschotsituatie is het gunstig als er een grote nieuwe afzetmarkt wordt aangeboord voor suiker”, klinkt het in het Nederlandse vakblad Boerderij.

Volgens een studie van de Duitse Landwirtschaftliche Rentenbank is het aanboren van nieuwe markten een voorwaarde om ervoor te zorgen dat de biet een aantrekkelijk gewas blijft voor de akkerbouwers op de geliberaliseerde suikermarkt. “De bietenteelt en -verwerking heeft in principe een goede toekomst. De vraag naar suiker blijft wereldwijd stijgen, vooral in de opkomende economieën. Suikervervangers kunnen niet aan die vraag voldoen. Maar de suikerbiet blijft alleen een succesvol gewas als er alternatieve afzet is voor de suiker”, luidt het. De Duitse analisten zien aanzienlijke groeikansen voor suiker als grondstof voor bioplastics.

De fabriek die in Antwerpen moet gebouwd worden, is een gezamenlijk initiatief van Avantium en BASF. De bedrijven verwachten dat in 2021 de eerste PEF-flessen uit suiker op de markt komen ter vervanging van de PET-flessen die uit aardolie worden gemaakt. Steeds meer bedrijven richten zich op hernieuwbare grondstoffen in plaats van grondstoffen uit aardolie. Bietentelerscoöperatie Cosun bijvoorbeeld begon tien jaar gelden met de eerste verkenningen naar ‘biobased’ toepassingen. De nieuw opgerichte afdeling Cosun Biobased Products richt zich onder meer op het ontwikkelen van nieuwe toepassingen voor de reststromen uit de voedselproductie.

Eén van de projecten waar Cosun momenteel werk van maakt, is het gebruik van bietenpulp als groene grondstof. Eén van die toepassingen is Betafib, een microcellulose waarmee je de viscositeit van vloeibare wasmiddelen en verf beïnvloedt. Het product moet dit jaar op de markt komen. Daarnaast haalt het bedrijf ook galactonzuur uit de pectine in bieten. Het zuur is een grondstof voor plastic. “Wij richten ons op producten met unieke eigenschappen. Het kost moeite potentiële afnemers te overtuigen omdat de producten nieuw zijn en ze soms hun productieproces moeten aanpassen, maar je ziet duidelijk dat het bedrijfsleven verschuift van fossiele naar natuurlijke grondstoffen”, vertelt Gert de Raaff, directeur van Cosun Biobased Products.

De Raaff ziet dan ook een verschuiving ontstaan in de akkerbouw. “Vroeger produceerde de akkerbouw niet alleen voedsel, maar ook grondstoffen voor non-foodtoepassingen, zoals vlas, hennep en meekrap. Met de opkomst van de aardolie werd de akkerbouw steeds meer alleen een voedselproducent. Nu zie je de sector weer opschuiven richting een bredere basis dan alleen voeding”, luit het. Dat zegt ook Chris de Visser, manager van de Wageningen Universiteit. “Er ligt een enorme markt open voor suiker als het gebruikt wordt als alternatief voor chemische grondstoffen. Zo is etheen de meest geproduceerde petrochemische grondstof ter wereld, het gaat om een miljardenmarkt. Zelfs als je dat maar voor een deel kunt invullen met een grondstof uit suiker, heb je een gigantische nieuwe afzetmarkt gecreëerd.”