SWAP-contract tussen Ter Beke en PTC's is een primeur
De prijsvorming van varkensvlees is al jaar en dag grillig en dat houdt een belangrijk inkomensrisico in, niet alleen voor varkenshouders maar ook voor de verwerkers van varkensvlees. Op initiatief en onder begeleiding van adviesbureau DLV zijn enkele jaren geleden gesprekken gestart tussen beide marktpartijen. De oorspronkelijke piste om de prijsrisico’s af te dekken met futures is omwille van de quasi uitgedoofde handel op de varkenstermijnmarkt vervangen door een SWAP-contract tussen Ter Beke Vleeswaren en de Pig Trading Companies. Zo’n contract werkt volgens dezelfde systematiek als de termijnmarkt, alleen geldt de vastgeklikte prijs tussen twee partijen. De verkoopprijs van een varkenskarkas enerzijds en de aankoopprijs van hammen en schouders anderzijds konden rechtstreeks gelinkt worden dankzij het rekenwerk van DLV.
Voor het eerst hebben een verwerker van varkensvlees en een groep varkensproducenten vanuit een gezamenlijk belang, namelijk het beperken van de prijsvolatiliteit, een SWAP-contract getekend. De primeur in de Benelux is weggelegd voor Ter Beke Vleeswaren en de Pig Trading Companies (PTC’s). Beide partijen hebben voor het jaar 2017 een stabiele prijs vastgelegd voor het varkensvlees dat zij verkopen, respectievelijk aankopen. Hoewel het om een eerste test gaat, bestrijkt het SWAP-contract “een voor de Pig Trading Companies relevant volume”. Dirk Coucke, CEO van adviesbureau DLV, zegt dat het om enkele honderden tonnen gaat, een hoeveelheid die de komende jaren fors kan toenemen indien de test als positief ervaren wordt door beide partijen. De PTC’s hebben een overeenkomstige hoeveelheid voeder afgedekt op de termijnmarkt met het oog op een stabiele voedermarge voor de leden.
Wat is er nu precies afgesproken tussen Ter Beke en de varkensproducenten? De leden van de PTC’s krijgen voor het afgesproken volume een vaste prijs per kilo voor hun varken op basis van de karkasprijs. Omgekeerd heeft Ter Beke de prijs vastgeklikt van de deelstukken (varkenshammen en –schouders) die het inkoopt. Beide partijen doen in de praktijk rechtstreeks geen zaken met elkaar, maar in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt hoeft dat een bilaterale prijsafspraak niet in de weg te staan. Dirk Coucke verduidelijkt: “Er is geen fysieke levering van varkens mee gemoeid. De varkenshouders leveren hun varkens als vanouds aan het slachthuis. Hun afzetkanaal blijft hetzelfde, net zoals de aanvoerkanalen van Ter Beke. Iedere maand vergelijken we de prijs die de varkenshouders ontvingen en Ter Beke betaalde met de vastgeklikte prijs. Een surplus of tekort wordt verrekend zodat beide partijen een stabielere cashflow krijgen.”
De grote uitdaging voor DLV zat in het berekenen van de karkasprijs die overeenstemt met een bepaalde prijs voor hammen en schouders. “We vonden een rekenformule met een hoge correlatie tussen beiden, wat het mogelijk maakte om onderhandelingen te starten tussen producenten en een verwerker zonder het slachthuis daar noodzakelijk bij te moeten betrekken”, zegt Coucke. Ter Beke is bereid om in dit verhaal te stappen omdat het de prijsschommelingen van haar grondstof (varkensvlees) als erg hinderlijk ervaart aangezien het met afnemers van vleeswaren langlopende contracten sluit, van enkele maanden tot wel een jaar.
Zowel voor de leden-varkenshouders van de Pig Trading Companies als voor verwerker Ter Beke is dit een doorbraak in het kunnen managen van prijsrisico’s. Beide partijen spreken van een “voorbeeld inzake samenwerking tussen schakels in de keten.” Voor alle duidelijkheid: een SWAP-contract werkt in beide richtingen. Het kan zijn dat de varkenshouders van Ter Beke na vier weken een extraatje ontvangen bovenop de prijs die ze van het slachthuis krijgen. Omgekeerd kan de marktsituatie hen er ook toe verplichten om geld over te maken aan Ter Beke zodat die laatste zijn vastgeklikte prijs gerespecteerd weet.
De rekening wordt niet individueel voor iedere boer gemaakt. Elk PTC-lid stortte vier geleden een waarborg met het oog op het termijnmarkt-avontuur. Dat geld staat nog steeds op de PTC-rekening en zal gebruikt worden als buffer voor het contract met Ter Beke. Naargelang de marktprijs voor varkensvlees stijgt dan wel daalt, zal deze waarborg krimpen of groeien in waarde. Op het einde van 2017 zullen de PTC-leden weten of het SWAP-contract hen financieel meer of minder bracht dan de waan van de dag. Van meer stabiele financiële opbrengsten weten ze zich nu al verzekerd, en daar was het hen per slot van rekening om te doen.
