"Teelt van vlas zit in de lift door verhoogde afname"

De teelt van vlas zit opnieuw in de lift in België. Vorig jaar telde het areaal ongeveer 12.000 hectare, waarvan zo’n 3.000 hectare in Vlaanderen. De toename is te danken aan verhoogde interesse van afnemers, vooral uit China en India. De meeste vlasvelden in ons land zijn gelegen in de polders en de leemstreek, waar de kennis van generatie op generatie wordt overgeleverd. Ondanks de toename, maakt net dit laatste de toekomst van de sector onzeker. “Beginnen zonder familietraditie gebeurt zelden. Bovendien zijn de machines duur en is het risico hoog”, vertelt teler Koen Lambrecht in de laatste nieuwsbrief van het Vlaams Ruraal Netwerk.

Behalve in België wordt vlas uit West-Europa vooral geteeld in Zuid-Nederland en Noord-Frankrijk. Het klimaat is daar ideaal, want vlas houdt van wisselvallig weer met gematigde temperaturen en sporadische neerslag in het voorjaar. Het gewas is zeer populair en kent een steeds grotere afzetmarkt. Bovendien kan het goed bewaard worden, wat de telers een belangrijk prijzenvoordeel geeft. “Vlas kan zelfs tot 50 jaar bewaard worden. Hierdoor kan je inspelen op de marktprijzen. Wanneer ze laag zijn, hou je de vezels in je schuur tot de prijs stijgt”, stelt Lambrecht.

Tegenover deze voordelen staan echter een aantal nadelen. Zo zijn de goede praktijken volgens Lambrecht nog weinig gedocumenteerd. Overlevering van kennis gebeurt vooral binnen de familie, wat intrede vanuit de sector moeilijk maakt. “Bovendien is vlas een risicoteelt. Als de teelt tegenslaat, ben je meteen vrij veel geld kwijt”, klinkt het.

Om de risico’s te beperken, heeft Lambrecht gekozen voor een gemengd bedrijf. Verder maakt hij, net als 20 van zijn collega’s, gebruik van een subsidie van 240 euro per hectare voor verminderde bemesting. Die subsidie maakt deel uit van de agromilieu-klimaatmaatregelen in PDPO III. Het moet de druk op het milieu van de vlasteelt beperken, hoewel die volgens het Vlaams Ruraal Netwerk al klein is.

Een vlasveld scoort bijvoorbeeld relatief goed op vlak van biodiversiteit, en van het gewas zelf gaat zo goed als niets verloren. De zaden worden gebruikt voor de productie van lijnzaad, in brood en in veevoeder. De lemen worden gebruikt voor de productie van papier, allerlei platen en isolatiemateriaal, of als strooisel in stallen. De vezels ten slotte vormen het kernproduct, op basis waarvan linnengaren gesponnen worden.

Meer info over hoe dat laatste in zijn werk gaat en hoe de teelt verloopt, vind je in de nieuwsbrief september 2015 van het Vlaams Ruraal Netwerk (p. 6-7).