Tiense Suiker stuurt telers eenzijdig contractvoorstel
Hoewel de Tiense Suikerraffinaderij en producentenorganisatie CBB nog niet tot een akkoord zijn gekomen over de contractvoorwaarden voor 2017, heeft Tiense Suiker toch haar telers aangeschreven om de contractmodaliteiten toe te lichten en te peilen naar hun teeltintenties. “We konden niet langer wachten om de telers te informeren, want zij beginnen weldra aan de opmaak van hun teeltplan voor 2017”, zegt Erwin Boonen, directeur landbouwgrondstoffen bij de suikerfabriek. Hij hoopt nog steeds op een interprofessioneel akkoord, maar laat wel verstaan dat de contractmodaliteiten nog weinig vatbaar zijn voor onderhandeling.
In september 2017 komt er definitief een einde aan het suikerbietenquotum. Dat maakt dat suikerfabrieken met hun telers moeten onderhandelen over contractmodaliteiten. Volgens de Gemeenschappelijke Marktordening Suiker moeten fabrieken daarvoor een interprofessioneel akkoord afsluiten met de producentenorganisatie die de suikerbiettelers verenigt. Voor de Tiense Suikerraffinaderij, onderdeel van de Duitse groep Südzucker, lopen de onderhandelingen via de Confederatie van de Belgische Bietenplanters (CBB).
Vorige maand liet CBB echter weten dat het onder geen beding akkoord kan gaan met een bietenprijs die 20 tot 25 procent lager ligt dan de productiekost. Hoewel beide partijen nog ‘on speaking terms’ zijn, geven ze wel toe dat de onderhandelingen “muurvast” zitten. Toch besloot de Tiense Suikerraffinaderij niet langer te wachten om haar telers te informeren over de postquotummodaliteiten gezien die weldra moeten beslissen over hun teeltplan 2017.
“We hebben een reeks informatievergaderingen gegeven waar de helft van onze telers is komen opdagen. Daarnaast is er ook een schrijven gebeurd naar de telers met uitleg over de toekomstige werkwijze en een rekenmodule waarmee ze kunnen berekenen wat de impact is in hun concreet geval. Tot slot gaan onze landbouwkundigen nu ook ter plaatse wanneer telers nood hebben aan persoonlijke toelichting”, aldus Boonen. Hij zegt te begrijpen dat grote veranderingen gepaard gaan met de nodige emoties, maar hij vraagt toch om terug “de nodige ratio in het debat te brengen”.
Boonen wijst erop dat de fabrieken van Südzucker in Duitsland, Frankrijk en België een gemeenschappelijk contractueel kader hebben uitgewerkt in de aanloop naar 2017. “Op een paar centen na is de prijs in alle drie de landen dezelfde. Dat is ook logisch, want de teeltkost en de mogelijkheden voor alternatieve teelten zijn vergelijkbaar en de fabrieken zijn even performant.” In Duitsland hebben de telers ingestemd met deze contractvoorwaarden, in Frankrijk en België is er vooralsnog geen akkoord. Nochtans is de suikerfabriek ervan overtuigd dat ondanks dat er na 2017 geen zekerheden meer zullen zijn, er toch goede vooruitzichten zijn voor de suikerbiettelers in België.
De vaste minimumprijs die in het quotumtijdperk werd gehanteerd, verdwijnt en wordt vervangen door een basisprijs die varieert naar gelang de verkoopprijs van de suiker. “Bij een suikerprijs van bijvoorbeeld 450 euro per ton bedraagt deze basisprijs 23,91 euro per ton bieten aan een suikergehalte van 17°”, vertelt Erwin Boonen. “Uiteraard zal de wereldmarktprijs van suiker op bepaalde momenten lager liggen, maar vergeet niet dat we afgelopen jaren ook prijzen zagen van 600 à 700 euro per ton. En voor 2016 en 2017 zijn de vooruitzichten alvast positief, onder meer door de droogte in Azië.”
Bovenop de basisprijs zal de suikerfabriek na afloop van de campagne ook een prijssupplement uitbetalen aan de telers. De hoogte van dit supplement zal voorwerp van onderhandeling met vertegenwoordigers van de bietenplanters zijn. Vaste parameters wil de Tiense Suikerraffinaderij hiervoor niet bepalen, terwijl CBB juist vragende partij is om wel met een vaste formule te werken omdat de telers anders een blanco contract tekenen en het prijsrisico volledig bij de teler komt te liggen.
“Een formule heeft nochtans ook zijn beperkingen, want het laat niet toe om met nu nog onbekende parameters rekening te houden”, zegt de directeur grondstoffen. “Neem nu de kostprijs van alternatieve teelten. Als de tarweprijs de hoogte in gaat, kunnen wij dit in ons voorstel meenemen en het supplement verhogen opdat telers niet massaal overschakelen naar de tarweteelt. Volgens Guy Paternoster, lid van het uitvoerend comité van Tiense Suiker, is dat ook meteen de reden waarom het risico niet enkel bij de teler zal liggen. “Op korte termijn kan dat zo lijken, maar als wij geen prijs uitbetalen die de landbouwer motiveert om bieten te telen, dan haakt hij af en hebben wij geen grondstoffen meer.”
“Wat ook in het voordeel van de telers speelt, is dat de hoeveelheid uitbetaalde bieten per hectare stijgt”, klinkt het. “Momenteel worden de bieten ontkopt op het veld en ondergaan ze nog een verdere ontkopping volgens de officiële ontvangstvoorwaarden. Vanaf de campagne van 2017 wordt de ontkopping in de fabriek afgeschaft en zal de fabriek meer bieten per hectare betalen door een forfaitaire koptarra van nul procent toe te passen”, beweert Boonen. Dat moet volgens hem al gauw leiden tot een stijging van 10 tot 12 procent van de geleverde hoeveelheid. De aftrek voor grondtarra blijft van toepassing, de planter zal zowel het transport van de grond betalen als een tussenkomst per ton aarde.
Door het wegvallen van het quotum zal de Tiense suikerfabriek zijn gemiddelde oppervlakte met 15 procent kunnen opdrijven. “Hoewel wij al een heel performante fabriek hebben, laat dit ons toe om de vaste kosten te drukken”, vertelt Paternoster. Dat brengt met zich mee dat de campagne van 115 à 120 dagen zal uitgebreid worden naar ongeveer 130 dagen. Dat betekent ook dat het telers vrij staat om hun areaal uit te breiden. Voor het gedeelte dat voordien onder quotum werd geleverd, kunnen telers een stabiel basiscontract afsluiten (voor 118% van het quotum). Daarnaast kunnen ze nog een bijkomend contract afsluiten dat gemiddeld 21 procent van het basiscontract bedraagt. Overtollige kilo’s zullen in de toekomst vergoed worden aan minimum 60 procent van de basisprijs.
Zowel voor de basiscontracten als de bijkomende contracten blijven de vroeg- en laatleveringen en de afdekpremies dezelfde als vandaag en ze worden nu ook van toepassing voor de hoeveelheden geleverd buiten contract. Laden is ten laste van de Tiense Suikerraffinaderij. En voor het fabriekstransport valt de deelname in de kosten voor de teler weg. Voor telers die bewust minder dan hun contract leveren, wordt een boete voorzien van 1,5 euro per ton. “Al zal deze boeteclausule niet worden toegepast als de groeiomstandigheden bijvoorbeeld niet ideaal waren, enkel wanneer het ingezaaide bietenareaal niet voldoende was om het contract na te komen”, verduidelijk Boonen.
Met de informatiecampagne naar de telers wil de Tiense Suikerraffinaderij naar eigen zeggen zicht krijgen op de teeltintenties van de boeren. “We willen eerst weten of we voldoende aanbod zullen hebben van onze telers, pas nadien kan een contract afgesloten worden”, zeggen Boonen en Paternoster die benadrukken dat teeltintenties die telers doorgeven geen waarde hebben van contract. Toch waarschuwt CBB de boeren met een schrijven om bij het doorgeven van hun teeltintenties uitdrukkelijk de termen “zonder nadelige erkenning”, “onder voorbehoud van een interprofessioneel akkoord” en “dit is geen engagement” te vermelden bij hun handtekening.
Wat als de producentenorganisatie en de suikerfabriek er niet in slagen om een interprofessioneel akkoord af te sluiten? “Wij zullen er alles aan doen om tot een akkoord te komen, al moeten we eerlijk zeggen dat onze modaliteiten nog nauwelijks zullen wijzigen”, stelt Boonen. Hij is van mening dat Tiense Suiker al sterk meegedacht heeft in de bezorgdheden van de landbouwers en al water bij de wijn heeft gedaan. “Ons voorstel is in lijn met wat iedereen doet in Europa. Het is moeilijk te begrijpen dat men bijna overal al tot een overeenkomst is kunnen komen, maar hier niet.” Paternoster zegt op “het sérieux van onze boeren te rekenen”. “Wij hopen dat ze ons het voordeel van de twijfel geven. Het uur van de waarheid zal er na de campagne 2018 komen. Wij vragen dat we dan pas afgerekend worden op onze daden.”
Volgens CBB kunnen er geen contracten worden afgesloten zonder interprofessioneel akkoord. “Dat staat uitdrukkelijk in de Gemeenschappelijke Marktordening Suiker. Wij beseffen dat er ook van onze kant toegevingen moeten gebeuren, maar dat kan alleen als Tiense Suiker die ook doet.” Volgend op het schrijven van de suikerfabriek heeft CBB ook haar telers aangeschreven waarin het wijst op de tekortkomingen van het voorstel van de Tiense Suikerraffinaderij. “Wat ons betreft kunnen telers hun gewenste tonnages onder voorbehoud doorgeven, maar het mag duidelijk zijn dat de voorwaarden waarover wordt gesproken, geenszins de definitieve zijn.”
