Trias maakt koffie vrouwvriendelijker

Wie associeert koffie niet met eerlijke handel? Minder bekend is dat de lusten en lasten in de koffiebranche heel ongelijk verdeeld zijn tussen man en vrouw. De Interamerikaanse Ontwikkelingsbank heeft de Belgische ngo Trias een budget van 24.000 dollar toegekend voor een leertraject dat het tij wil keren. “Vrouwen hebben het recht om billijk vergoed te worden voor hun arbeid, en dat komt de koffieketen zelf ook ten goede”, zegt Astrid Vreys, landendirecteur van Trias Centraal-Amerika. Partner in dit project is Clac, een organisatie die in 24 Latijns-Amerikaanse landen 300.000 boerengezinnen vertegenwoordigt.

Voor ontwikkelingslanden is de productie van koffie een belangrijke bron van buitenlandse deviezen. Voor ongeveer 25 miljoen familiale boeren vormen koffiebonen de hoeksteen van hun gezinsinkomsten. Samen zijn deze kleinschalige producenten goed voor zo'n 80 procent van de globale koffieproductie. Een opmerkelijke trend is dat de productie steeds meer in handen komt van vrouwen. Dat heeft te maken met de plattelandsvlucht van jongeren en mannen in Latijns-Amerika. Dat een groeiend aandeel van onze koffie geproduceerd wordt door vrouwen, betekent niet dat ze als producenten dezelfde kansen en rechten hebben als mannen. Op Internationale Vrouwendag legt de ngo Trias uit wat er schort.

Onderzoek toont aan dat vrouwelijke koffieproducenten gemiddeld veel langer werken. Van de vrouwen wordt immers verwacht dat ze ook zorgen voor het huishouden en de opvoeding van de kinderen. Een bijkomende handicap is dat vrouwen zich vooral bezighouden met de veldwerkzaamheden, de oogst en de verwerking van de koffie. Mannen nemen het transport en de verkoop voor hun rekening. Zij ontvangen dus de centen. Bovendien staan de eigendomstitels van landbouwpercelen in ontwikkelingslanden bijna altijd op naam van de echtgenoot. Daardoor hebben koffieboerinnen het moeilijker om toegang te verwerven tot leningen, marktinformatie en andere productiemiddelen. Het resultaat is dat hun kansen op zelfontplooiing kleiner zijn.

In Centraal-Amerika heeft Trias jarenlange ervaring met de promotie van gendergelijkheid bij boerenorganisaties. Om gedragsverandering teweeg te brengen bij zowel vrouwen als mannen heeft Trias Centraal-Amerika een eigen methodologie ontwikkeld, en dat is de Interamerikaanse Ontwikkelingsbank niet ontgaan. Deze instelling heeft Trias een budget bezorgd van 24.000 dollar voor een leertraject met Clac, een producentenorganisatie waarmee Trias al langer samenwerkt vanuit het landenkantoor in El Salvador. Trias en Clac passen 7.000 dollar bij.

“Als we vrouwen gelijke kansen geven, versterkt dat hun zelfbeeld en bestaanszekerheid. Dat zou een ferme stap vooruit zijn bij de bestrijding van de plattelandsarmoede”, zegt Trias-landendirecteur Astrid Vreys. “Samen met Clac gaan we onze eigen methodologie en andere genderpraktijken bij koffiecoöperaties analyseren. Zo kunnen we kritische succesfactoren voor gelijke kansen en rechten blootleggen. De resultaten van de studies zullen breed verspreid worden. De finale betrachting is de totstandkoming van een duurzame leergemeenschap rond gendergelijkheid in de koffieketen.”