TTIP-akkoord lijkt verder weg dan ooit

De kans dat er dit jaar een akkoord wordt gevonden over het vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie (TTIP) lijkt heel erg klein na de uitspraken van Matthieu Fekl, de Franse staatssecretaris voor Buitenlandse Handel en Duits economieminister Sigmar Gabriel. De eerste stelt voor om de gesprekken na drie jaar onderhandelen te schorsen en met een schone lei te beginnen, de tweede noemt de onderhandelingen “mislukt”. Bovendien zijn ook beide Amerikaanse presidentskandidaten geen onverdeelde voorstanders van het vrijhandelsakkoord.

Het lijkt er sterk op dat de onderhandelingen over het TTIP-vrijhandelsakkoord tussen de VS en de EU over alle komende verkiezingen zullen worden getild en dat een landing – als die er ooit komt – potentieel nog jaren op zich zal laten wachten. Vanuit Frankrijk en Duitsland, twee zwaargewichten binnen de Unie, klonken de voorbije dagen alvast erg negatieve geluiden. “Er is in Frankrijk geen politieke steun meer voor een Europees-Amerikaans vrijhandelsakkoord,” zo liet Matthieu Fekl, de Franse staatssecretaris voor Buitenlandse Handel, zich ontvallen.

Fekl vindt dat de onderhandelingen “niet eerlijk” verlopen door de houding van de VS. Washington geeft “helemaal niets toe of slechts wat kruimeltjes”. Europa en de VS moeten stoppen met TTIP “en aan een nieuwe start gaan werken die op een goede basis rust,” aldus Fekl, die zijn standpunt zal verkondigen op een vergadering van de EU-ministers van Buitenlandse Handel in september. Ook de Duitse vicekanselier en economieminister Sigmar Gabriel ziet de toekomst van TTIP somber in. Volgens hem zijn de onderhandelingen “mislukt”. Die uitspraak werd meteen weerlegd door de Amerikaanse onderhandelaar Michael Froman, die in de Duitse pers verklaarde dat er voortdurend vooruitgang wordt geboekt.

De Commissie van zijn kant wijst erop dat ze van alle 28 EU-landen drie jaar geleden een mandaat kreeg om het verdrag te onderhandelen. Officieel wil men de gesprekken nog altijd dit jaar afronden, tijdens de ambtstermijn van VS-president Barack Obama. Maar volgens meerdere diplomatieke bronnen is dat politiek onmogelijk. Onder meer de verkiezingskoorts die dit najaar aan beide kanten van de oceaan hoog zal oplaaien, zou het moeilijk maken om nog vooruitgang te boeken. Diplomaten spreken daarom zelfs over eind 2019, wanneer zowel de VS, Frankrijk en Duitsland een stabiele, politieke constellatie hebben. 

Een soortgelijk vrijhandelsakkoord met Canada, CETA genaamd, is intussen succesvol onderhandeld maar moet nog goedgekeurd worden door de lidstaten en het Europees Parlement. Eer TTIP op dat punt geraakt, moeten er nog heel wat obstakels overwonnen worden. Het landbouwluik blijkt één van die obstakels te zijn; de Amerikanen zien zich geconfronteerd met strengere EU-regels wat betreft onder meer het gebruik van groeiversnellers en genetisch gemodificeerde gewassen.

Daarnaast zijn er ook meningsverschillen over de manier waarop de Amerikanen hun openbare aanbestedingen afschermen voor buitenlandse concurrentie, een nadeel voor bijvoorbeeld Vlaamse baggeraars. “Maritieme dienstverlening wordt in de VS afgeschermd,” zo klinkt het in Europese diplomatieke kringen. “Baggerwerken vallen nog onder de nationale veiligheid en mogen enkel worden uitgevoerd door het Corps of Engineers, dat onder het Pentagon valt. Door de protectionistische wetgeving krijgen we in de VS geen voet aan de grond.”

Ook de Belgische buitenlandminister Didier Reynders verwees gisteren expliciet naar het baggerdossier als voorbeeld van een thema waar hij van de VS “meer inspanningen” verwacht. Ondanks die hordes gelooft de Vlaamse minister-president Geert Bourgeois wel nog in een goede afloop. “Zij die de onderhandelingen tussen de VS en de EU over een handelsakkoord op de helling willen zetten, spelen met onze welvaart en die van de komende generaties”, aldus Bourgeois. “Dit vrijhandelsakkoord is cruciaal voor een exportland als Vlaanderen.”