UAntwerpen stelt eerste professor dierenrechten aan

De wantoestanden in het slachthuis van Tielt lokten een golf van verontwaardiging uit. Het inspireerde een weldoener om 280.000 euro te investeren in het voorkomen van dierenleed. Met het geld richt de universiteit van Antwerpen de leerstoel 'Dier en Recht' op binnen de faculteit Rechten. De decaan zelf - hoogleraar Frederik Swennen - mag zich voortaan Vlaanderens eerste professor dierenrechten noemen. “We gaan zoeken naar één overkoepelend, maatgevend principe over hoe we moeten omgaan met dieren en dat in regels operationeel kan worden gemaakt.”
16 oktober 2018  – Laatste update 14 september 2020 14:47

De wantoestanden in het slachthuis van Tielt lokten een golf van verontwaardiging uit. Het inspireerde een weldoener om 280.000 euro te investeren in het voorkomen van dierenleed. Met het geld richt de universiteit van Antwerpen de leerstoel 'Dier en Recht' op binnen de faculteit Rechten. De decaan zelf - hoogleraar Frederik Swennen - mag zich voortaan Vlaanderens eerste professor dierenrechten noemen. “We gaan zoeken naar één overkoepelend, maatgevend principe over hoe we moeten omgaan met dieren en dat in regels operationeel kan worden gemaakt.”

De voorbije jaren kwam (onder meer) het slachthuis van Tielt meermaals negatief in het nieuws. Dierenrechtenactivisten maakten er undercover beelden en vielen het slachthuis binnen om dieren te ‘bevrijden’. Die acties leidden tot heel wat verontwaardigde reacties. Een mecenas bleef niet bij de pakken zitten en nam contact op met de Universiteit Antwerpen. Hij zal er met 280 000 euro steun de Leerstoel Dier & Recht financieren, een leerstoel die op 18 oktober plechtig geïnstalleerd wordt.

“Er beweegt heel wat op het vlak van dierenwelzijn”, legt Frederik Swennen, professor binnen de onderzoeksgroep Persoon en Vermogen van UAntwerpen, uit. “Vlaanderen kent een uitgebreide wetgeving rond dierenwelzijn, en in Wallonië werd er recentelijk nog een decreet rond dieren uitgevaardigd. Maar de samenleving is terecht verontwaardigd over het ontbreken van efficiënte en effectieve instrumenten om zware incidenten zoals in Tielt te voorkomen, te verhelpen en te bestraffen.”

De nieuwe leerstoel wil daar verandering in brengen. “We gaan zoeken naar één overkoepelend, maatgevend principe over hoe we moeten omgaan met dieren en dat in regels operationeel kan worden gemaakt”, zegt Frederik Swennen. “Daar is absoluut nood aan. Waarom zouden, bijvoorbeeld, duurdere pijnloze slachtmethoden of goed omkaderd vervoer worden ontwikkeld en toegepast, als daartoe geen wettelijke verplichting bestaat en als de naleving van wettelijke verplichtingen slechts ondermaats wordt gecontroleerd? We hebben incentives nodig om dergelijke dingen te kunnen afdwingen.”

De zoektocht naar dat principe wordt niet vanzelfsprekend. “Je zou een dier rechtspersoonlijkheid kunnen toekennen”, vertelt de Antwerpse hoogleraar, ook decaan van de Faculteit Rechten. “Maar dan moet je dus ook een voogd aanstellen voor elk dier. En naast rechten krijgt een dier dan ook plichten. Zoiets is onwerkbaar natuurlijk.” De problematiek vraagt om een meer algemene aanpak. “De leerstoel heet dan ook niet Dierenrechten, maar Dier & Recht. We moeten naar een begrip ‘dierwaardigheid’, naar analogie met menswaardigheid of menselijkheid. Op die manier overstijg je dat ene specifieke dier.”

Swennen vertrekt voor z’n onderzoek dus van 'dierwaardigheid'. “En van de vraag wat dieren nodig hebben om een waardig leven te leiden. Het gaat om een algemeen principe, dat de overheid als basis kan gebruiken voor regels in dierentuinen, voor het vervoer van dieren naar het slachthuis ...” Dat principe zou kunnen inhouden dat dieren een leven hebben zoals in de vrije natuur, al is ook dat niet vanzelfsprekend voor pakweg varkens of koeien.

“We zouden ze ook meer vrijheid kunnen geven om hun leven in te richten zoals het hen past”, zegt milieufilosoof Marcel Wissenburg van de Nederlandse Radboud Universiteit. “In Nederland zijn er boerderijen waar koeien kiezen wanneer ze gemolken worden, door zelf een robot te activeren.” Binnen de nieuwe leerstoel van de UAntwerpen zal er vooral gewerkt worden vanuit de rechtsfilosofie, maar in nauwe samenwerking met het Departement Diergeneeskunde van de universiteit. “Als we het principe hebben, zullen we ook casestudies in de praktijk uitvoeren”, besluit Frederik Swennen.

Bron: Eigen verslaggeving / De Standaard

Beeld: Sofie Van Holle

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek