Uitnodiging aan overheid om Ketenoverleg te versterken

Alle schakels uit de voedselketen zitten binnen het Ketenoverleg aan de tafel, gaan de dialoog aan en tonen zich bereid om tot afspraken te komen. Dat vinden de landbouworganisaties heel belangrijk, maar het Ketenoverleg is daarom niet heilig voor hen. “Door stappen vooruit te zetten, moet het Ketenoverleg zijn relevantie en meerwaarde blijven bevestigen”, klinkt het bij Boerenbond. Het Algemeen Boerensyndicaat kijkt naar de overheid om voor een stok achter de deur te zorgen indien de gedragscode rond eerlijke handelspraktijken niet volstaat. Ook Boerenbond zou de overheid graag regulerend zien optreden, maar merkt weinig ambitie.

“Wanneer ketenpartners er niet uitraken onder elkaar, dan kan de overheid niet blijven wegkijken.” Dat zijn de woorden van de Brit Michael Hutchings, voorzitter van het Europees ketenoverleg in de agrovoedingsindustrie. Hij wordt in Drietand geciteerd door Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat. Het punt dat Vandamme wil maken, is dat zijn organisatie vragende partij blijft voor de spreekwoordelijke ‘stok achter de deur’ om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken. Die zou moeten bestaan uit de aanstelling van een bemiddelaar/toezichthouder van overheidswege, met politionele bevoegdheid. De inspiratie daarvoor komt uit het Verenigd Koninkrijk, waar een ‘adjudicator’ toeziet op de gedragscode voor retailers.

Een soortgelijke gedragscode, maar dan voor alle schakels in de voedselketen, was in 2010 het eerste concrete resultaat dat het Belgisch Ketenoverleg kon voorleggen. “Het Ketenoverleg heeft nooit de intentie gehad om de prijzen omhoog te praten. Daar speelt altijd het marktgebeuren, maar de wijze waarop de verschillende spelers in de keten zich gedragen in die markt, dat kan wel degelijk bijgestuurd worden vanuit het Ketenoverleg”, zegt Vandamme. “De gedragscode is gebaseerd op 11 aanbevelingen, die elk op zich bijdragen aan het respecteren van normaal lijkende afspraken. Voor ons is een woord een woord, bij sommige spelers in de keten is zelfs een geschreven overeenkomst voor eenzijdige aanpassing vatbaar…”

De binnen het Ketenoverleg gehanteerde gedragscode vormt de basis voor interprofessionele akkoorden. “Zo vrijblijvend is die gedragscode dus niet, ook al is die vrijwillig te noemen zolang de overheid niet wil tussenkomen wanneer nodig en daar wringt het schoentje nog steeds”, geeft Hendrik Vandamme aan. Bij Boerenbond merk je dezelfde teleurstelling over de rol die de overheid (niet) wil opnemen. “Zelfregulering van de keten is een belangrijk instrument in een context waarin de overheid zich als marktregulator zeer sterk – te sterk, wat ons betreft – teruggetrokken heeft”, schrijft Boerenbond-hoofdbestuurslid Pieter Verhelst in Boer&Tuinder. “De overheid mag gerust weer meer ambitie tonen wanneer het aankomt op het reguleren van evenwichtigere verhoudingen in de keten.

Binnen het Ketenoverleg is er voor gekozen om de geschillenregeling te versterken en de breed geformuleerde gedragscode uit te werken tot sectorspecifieke afspraken die verankerd worden in interprofessionele akkoorden. “Deze sectorspecifieke dialoog proberen we ook structureel te verankeren in de vorm van brancheorganisaties”, alsnog Verhelst. Hij verwijst naar de BO Vlas die al enige tijd actief is, de omvorming van het Belbeef-lastenboek voor rundvlees tot BO en de recente intentieverklaring tot oprichting van een BO in de aardappelsector. “Maar we moeten eerlijk zijn, het blijft een machtsstrijd”, voegt hij er aan toe.

Over die machtsstrijd binnen de voedselketen en wat het Ketenoverleg er tegenin kan brengen, sprak VILT met Chris Moris, directeur-generaal van voedingsfederatie FEVIA en tevens ondervoorzitter van het Ketenoverleg, en met politica Grete Remen die als onderneemster actief is in de voedingsindustrie. Lees begin volgende week meer in de wekelijkse duiding.