Universiteit bereidt Leuvense landbouwstrategie voor
De stad Leuven heeft ‘zijn’ universiteit ingeschakeld om in beeld te krijgen wat er in Leuven en de omliggende gemeenten leeft aan initiatieven rond landbouw en voeding. Hoewel de regio sterk verstedelijkt is, blijft landbouw erg aanwezig in het landschap en tekent de sector voor bijna 35 procent van het ruimtegebruik. De verstedelijking schept kansen voor afzet via de korte keten. Met 82 korte-keten-producenten in de ruime regio rond Leuven wordt daar best al sterk op ingespeeld. De onderzoekers van de KU Leuven telden ook 42 initiatieven rond voeding, 34 afhaalpunten van voedselpakketten, 20 tuinprojecten en een 40-tal verwerkers en verkopers van lokale en duurzame voeding. In de studie zit een aanzet vervat voor een Leuvense voedsel- en landbouwstrategie.
In Leuven wil men stad en voedselproductie beter met elkaar verbinden zodat er een win-winsituatie ontstaat voor producent én consument. Getuige daarvan is het stadslandbouwoverleg dat op regelmatige basis plaatsvindt met een 15-tal actoren (o.a. vijf landbouwers) en de studie die recent werd opgeleverd door de KU Leuven. Daarin wordt een gedetailleerd beeld geschetst van de landbouw in (groot) Leuven. Ook de lokale initiatieven rond landbouw en voeding werden zo goed als mogelijk in kaart gebracht. Dat geeft een mooi beeld van de verscheidenheid van de sector want landbouw laat zich niet alleen uitdrukken in hectaren en stuks vee.
De verstedelijking in en rond Leuven heeft 82 landbouwers er toe aangezet om hun producten af te zetten via de korte keten. Leuven is de bakermat van de vzw Voedselteams zodat hun afzet geholpen wordt door de vele (34) afhaalpunten voor voedselpakketten. De meeste Leuvenaars kopen hun groenten en fruit nog altijd in de supermarkt. Naar een markt of hoevewinkel gaan, lijkt vooral een weekend-bezigheid. Meer dan acht op de tien consumenten zegt wel eens lokale voedingsproducten te kopen. Meestal is dit een bewuste keuze. Lokaal kan betekenen uit de eigen tuin, de buurtwinkel, de hoevewinkel of de markt.
De verwachtingen naar het lokaal beleid toe situeren zich vooral in het voeren van een gepast grondbeleid, gevolgd door communicatie en promotie, de eigen stadsaankopen en het ondersteunen van tuinprojecten. Dat laatste, het aanbieden van mogelijkheden tot voedselproductie in de stad, werd door bijna 83 procent van de respondenten positief onthaald. In het kader van dit onderzoek werden ook een 30-tal personen geïnterviewd die een belangrijke bijdrage leveren aan het lokale voedselsysteem rond Leuven. Verscheidene thema’s kwamen aan bod maar de grondproblematiek rolde het vaakst over de tongen. De nadruk werd sterk gelegd op het belang van voldoende, betaalbare en kwalitatieve grond voor land- en tuinbouw. Eén geïnterviewde formuleerde het voorstel om (overheids)gronden groter dan een halve hectare prioritair te voorzien voor professionele landbouwactiviteiten.
In de aanbevelingen van de onderzoekers voor een Leuvense landbouw- en voedselstrategie luidt het dat de stad zich kan opwerpen als voortrekker van sterke en duurzame lokale landbouw en gezonde voedselpatronen. Binnen de regio kan in eerste instantie getracht worden een gezamenlijk voedselbeleid op poten te zetten, afgaande op de ervaringen opgedaan in Leuven. Met de provincie Vlaams-Brabant en met de andere provincies kan parallel samengewerkt worden om sterke regionale ontwikkelingskansen voor de landbouwbedrijven en voedselinitiatieven te creëren. Uit de verschillende initiatieven kunnen op termijn goede praktijken gebundeld worden om zo draaiboeken op te stellen voor andere steden en gemeenten.
Concrete suggesties worden in drie categorieën aangereikt: bewustwording, kennis en infrastructuur. Enkel door de bevolking en de bedrijven in Leuven goed te informeren en in verbinding te stellen met voedselproductie, kunnen zij hun verantwoordelijkheid erkennen en hun keuzes heroriënteren naar een meer duurzaam consumptie- en productiepatroon. Vervolgens is er kennis nodig, of beter gezegd beschikbaar gesteld worden, om mee aan de slag te gaan. In dat verband wordt het idee van een ‘stadsboer’ geopperd, iemand die alle lokale projecten kan ondersteunen. Een variant daarop is dat nieuwe initiatieven kunnen terugvallen op de kennis van Leuvense land- en tuinbouwers door hun advies in te huren.
Aangezien grond zo’n belangrijk item blijkt in Leuven, is de boodschap dat het bestaande engagement om het areaal landbouwgrond te behouden best aangehouden wordt. Het kan nog versterkt worden door landbouwers en burgers die actief op zoek zijn naar grond voor korte-keteninitiatieven of moestuinen te begeleiden. De gronden rond de abdijsite in Heverlee kunnen ingezet worden voor de uitbouw van een stedelijk voedselbeleid. De ganse site kan uitgroeien tot een verzamelpunt van stadsnabije en inclusieve voedselproductie met educatie van zowel startende landbouwers als de brede bevolking.
Meer info: studie stadslandbouw Leuven
