Verwachtingspatroon ligt (te?) hoog voor landbouwers
Psychosociale problemen in de land- en tuinbouwsector worden de laatste tijd – terecht – meer onder de aandacht gebracht. Uit de recente Pano-reportage en het jaarverslag 2017 van de vzw Boeren op een Kruispunt blijkt dat problemen rond welzijn en welbevinden in de sector niet onderschat moeten worden. Minister Joke Schauvliege beaamt dat de verwachtingen die aan landbouwondernemers worden gesteld zeer hoog zijn. “Dit niet enkel op vlak van de voedselproductie zelf, maar ook op vlak van de randvoorwaarden die daarbij komen kijken. Het gaat hier om een terechte bezorgdheid, die wij allemaal delen en die we goed moeten opvolgen.”
24 april 2018
Psychosociale problemen in de land- en tuinbouwsector worden de laatste tijd – terecht – meer onder de aandacht gebracht. Uit de recente Pano-reportage en het jaarverslag 2017 van de vzw Boeren op een Kruispunt blijkt dat problemen rond welzijn en welbevinden in de sector niet onderschat moeten worden. Minister Joke Schauvliege beaamt dat de verwachtingen die aan landbouwondernemers worden gesteld zeer hoog zijn. “Dit niet enkel op vlak van de voedselproductie zelf, maar ook op vlak van de randvoorwaarden die daarbij komen kijken. Het gaat hier om een terechte bezorgdheid, die wij allemaal delen en die we goed moeten opvolgen.”
Uit de enquête van het Landbouwmonitoringsnetwerk van het Departement Landbouw en Visserij vorig jaar bleek dat negen op de tien landbouwers hun werk boeiend vinden en dat acht op de tien voldoening vinden in hun werk. Anderzijds kampt een op de vijf met hoge tot zeer hoge stress. Bij de meldingen van stress wordt het inkomen, waar 35 procent van de ondervraagden ontevreden over is, aangegeven als een belangrijke kopzorg.
Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege stelt dat op vlak van de voedselprijzen de consument een sleutelrol speelt, maar dat daar de oplossing niet ligt. “De vraagzijde bepaalt de aanbodzijde, maar dat betekent niet dat de aanbodzijde zelf ook geen initiatieven kan nemen om de situatie te verbeteren. Overheden kunnen en zullen die initiatieven niet nemen in plaats van de ondernemerswereld zelf, maar kunnen de ondernemers wel faciliteren en promoten. Dat is ook het beleid dat wij voeren binnen de context waarbinnen wij het mogen doen van Europa.”
Een goed inkomen is één iets, maar Vlaams volksvertegenwoordiger Jos De Meyer (CD&V) ziet het ruimer. “Een leefbaar inkomen en een faire prijs zijn fundamenteel voor onze land- en tuinbouwers, maar welzijn is ruimer dan inkomen. Het heeft onder meer ook te maken met maatschappelijke waardering”, stelt hij. De Meyer is dan ook tevreden dat minister Schauvliege zijn suggestie tot verder onderzoek ter harte neemt.
Tijdens de commissie Landbouw opperde De Meyer voor een uitbreiding van het project KRATOS, een adviessysteem voor land- en tuinbouwers dat nog loopt tot 2018. “Is het niet zinvol dat naast de modules die nu reeds aan bod komen, er ook ruimte komt voor advies naar psychosociaal welzijn op het bedrijf?”, vroeg hij zich af. Minister Schauvliege achtte een module psychosociaal welzijn nuttig en een goed instrument. “De Europese wetgever laat dit echter nog niet toe. Dit zal aan bod komen tijdens de besprekingen van het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2020”, zo klonk het.
Om de grote vraag naar ondersteuning en advies te kunnen beantwoorden, doet Boeren op een Kruispunt (BoeK) beroep op gespecialiseerde freelancepsychologen. Uit de jaarverslagen van BoeK trokken de stijging van huisbezoeken door de freelancepsychologen de aandacht van parlementslid Sofie Joosen (N-VA). Van 302 huisbezoeken in 2015, naar 286 in 2016 tot 402 huisbezoeken in 2017. “Enerzijds is het stijgend aantal bezoeken aan psychologen zorgwekkend, maar anderzijds is het positief dat steeds meer mensen het taboe doorbreken en de stap zetten naar hulp”, reageert parlementslid Francesco Vanderjeugd van Open Vld.
Dat beaamt ook Bart Dochy (CD&V) en hij verwijst naar het project Zot van (‘t) Boeren in West-Vlaanderen. Het initiatief wil de kloof dichten tussen de reguliere hulpverlening en de landbouwers. “Dit is een interessant project waarbij men specifiek uitkijkt naar netwerkvorming. Men probeert een netwerk op te bouwen, net om die signaalfunctie te organiseren. Het is al gezegd dat de hulpverlening soms te laat komt. De mensen moeten het probleem dus erkennen, ze moeten weten waar ze naartoe kunnen en ze moeten worden geholpen.”
Minister Schauvliege erkent het potentieel van Zot van (‘t) Boeren en na een evaluatie van dit project zal ze bekijken of dit structureel kan verdergezet worden via projecten in andere provincies. “We moeten wel degelijk werk maken van vroegdetectie zodat Boeren op een Kruispunt vroeg kan worden ingeschakeld en de problemen op dat moment nog oplosbaar en omkeerbaar zijn”, besluit parlementslid Sofie Joosen.
Beeld: Loonwerk Defour
