Vlaamse studenten in de bres voor Peruviaanse boeren

In samenwerking met Noord-Zuidorganisatie Trias hebben acht laatstejaars uit het VTI en VLTI in Torhout voor hun geïntegreerde proef gewerkt aan een vrieskamer voor gevriesdroogde aardappelen. Die vrieskamer zorgt ervoor dat de aardappeltelers van boerenorganisatie Coopagros het hele jaar door gevriesdroogde aardappelen kunnen produceren, terwijl dat anders enkel in juni, juli en augustus kan. Dat moet de boeren meer inkomenszekerheid geven. De leerlingen hebben het dan weer over een "onvergetelijke ervaring". 

Op initiatief van Trias engageerden studenten uit het West-Vlaamse Torhout zich om mee te werken aan de ontwikkeling van een vrieskamer voor gevriesdroogde aardappelen. Dankzij de vrieskamer kunnen boeren van Coopagras, een coöperatie van 100 kansarme aardappeltelers die al enkele jaren gesteund wordt door Trias, het hele jaar door gevriesdroogde aardappelen produceren. Dat vriesdrogen is een eeuwenoude techniek in het Andesgebergte en werd al toegepast door de Inca’s. Aardappelen zijn nog steeds het belangrijkste gewas in de Andes.

Het traditionele vriesdrogen is een arbeidsintensief proces dat enkel kan plaatsvinden in de wintermaanden juni, juli en augustus. De geoogste aardappelen worden uitgespreid op het veld om te bevriezen. Daarna worden ze gedurende 2 weken in de rivier gelegd om te wassen en verkleuring te voorkomen. Daarna worden ze opnieuw uitgespreid op het veld en wordt het water er met de voeten uit gemasseerd. Na een kleine twee weken zondrogen is het eindresultaat een gedehydrateerde aardappel die tot 10 jaar en langer kan bewaard worden.

Dankzij de vrieskamer zijn de aardappelboeren niet langer afhankelijk van nachten met vrieskou, die door de klimaatverandering met steeds minder regelmaat voorkomen. Door samen gevriesdroogde aardappelen te produceren en verkopen, rekenen de boeren van Coopagros op een forse verhoging van hun gezinsinkomens: voor een kilo gewone aardappelen krijgen ze ongeveer 0,5 soles per kg, voor gevriesdroogde aardappelen loopt de prijs op tot 12 soles per kg (1 euro = 3,40 soles). Een gemiddeld boerengezin van Coopagros verdient 1.200 soles per maand, de gemiddelde aardappelopbrengst in de regio van Kishuara bedraagt 15 ton per hectare.

“Door aardappelen te verwerken en de toegevoegde waarde bij de boerenfamilies te houden, wordt het voor boerenjongeren interessanter om het platteland niet definitief de rug toe te keren”, aldus Trias. “Sowieso willen alle jongeren uit de kleine boerengemeenschappen naar de stad om te studeren en eventueel een eigen zaak op te starten. Maar die activiteit is combineerbaar met een aardappelactiviteit in het dorp van hun ouders, op voorwaarde dat die activiteit rendabel is.”

Trias steunt Coopagros om twee belangrijke redenen: de boeren in Kishuara zijn actief in een echte aardappelstreek, waar ze hogere opbrengsten halen dan elders in het Andesgebergte. Maar hun percelen liggen heel afgelegen en er is een gebrek aan dienstverlening, zoals krediet, pootgoed, gewasbescherming, meststoffen, teeltbegeleiding, enzovoort. Daarnaast zijn er in de Peruviaanse aardappelteelt weinig coöperaties actief, in tegenstelling tot in de koffiesector. Door Coopagros te versterken, wil Trias voor het hele land het potentieel aantonen van aardappeltelers die zich verenigen.

"De bouw van de vrieskamer heeft wat vertraging opgelopen door overstromingen in het land", zo vertelt klastitularis Miranda De Laere. "Maar binnen een tweetal maanden zal de vrieskamer hopelijk gebruikslaar zijn. Ondanks de vertraging was het voor de leerlingen al geweldig om de bouwwerkzaamheden met hun eigen ogen te zien. Wat hen het meest is bijgebleven tijdens de inleefreis is het driedaags verblijf bij de aardappelboeren zelf. De gesprekken die ze met hen konden voeren waren erg verrijkend. Ze hebben ook een handje toegestoken tijdens het rooien van de aardappelen en zo beseft hoe zwaar het labeur is op bijna 4.000 meter hoogte. Ondertussen zijn er alweer plannen voor een volgend project." 

Meer info: Trias