VLM screent snel slaagkansen vrijwillige herverkaveling

In Buitenkans, het e-zine van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), wordt teruggeblikt op de eerste geslaagde voorbeelden van vrijwillige ruilverkavelingen. De proefprojecten Graskamp (2015) en Molenveld-Rotem (2018) in Noord-Limburg hebben vandaag een positief effect op de lokale landbouw. “In Graskamp zijn de eigendomspercelen van landbouwers nu groot genoeg om aan groenteteelt te kunnen doen. Op versnipperde percelen of grond van iemand anders, kan je immers moeilijk een grondwaterput laten boren”, vertelt Monique Doumen, die zelf een landbouwbedrijf uitbaat in Dilsen-Stokkem. In Molenveld-Rotem verbeterden zowel de grootte als de vorm van percelen, wat tijdsefficiënter werken is. Het zijn voorbeelden die tot navolging strekken. VLM kan met een quickscan de slaagkansen beoordelen van nieuwe verzoeken om een betere verkaveling.

De wet op de vrijwillige ruilverkaveling bestaat al sinds 1978. Hoewel Vlaamse landbouwers hun areaal vaak verspreid ligt over vele eerder kleine en soms grillig gevormde percelen, was het concept ruilverkaveling op verzoek van landbouwers niet meteen een succes. Bij de vrijwillige variant van een ruilverkaveling moet het herverkavelingsplan in samenspraak opgesteld worden met alle eigenaars en gebruikers. Zo'n plan komt ook pas tot uitvoering wanneer zij allemaal akkoord gaan. De eerste proefprojecten werden in 2009 in het noordoosten van Limburg opgestart.

Het e-zine Buitenkans blikt samen met de herverkavelaar van de Vlaamse Landmaatschappij en een lokale landbouwer terug op de proefprojecten Graskamp en Molenveld-Rotem. Beide vrijwillige herkavelingen hebben de structuur van het landbouwlandschap verbeterd, wat de bedrijfsvoering van de lokale landbouwers ten goede komt. Dit kan een inspiratiebron zijn voor landbouwers die elders in Vlaanderen van hot naar her rijden met hun tractor.

Door de opgedane ervaring beschikt VLM nu over een quickscan om de slaagkansen van nieuwe projecten te onderzoeken. Een les voor de toekomst is bijvoorbeeld om bij vrijwillige ruilverkavelingen zo weinig mogelijk particuliere eigenaars te betrekken. Zij hechten emotioneel veel waarde aan (familie)grond en ruilen die niet graag in voor een ander perceel. In Graskamp werd gekozen voor een herverkaveling exclusief voor en door landbouwers, en daar verliep het proces veel vlotter dan in Molenveld-Rotem.