Voorlopig is drempel hoog voor aanleg van bloemenrand

Natuurpunt toonde zich een tijd geleden bezorgd over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op landbouwpercelen waar een bloemenrand is aangelegd. Brits onderzoek wees uit dat de voor bijen schadelijke neonicotinoïden voorkomen op het stuifmeel van wilde bloemen in akkerranden. De natuurvereniging concludeerde daaruit dat spuitvrije zones langs bloemenranden een goede voorzorgsmaatregel zijn om vervuiling door drift te voorkomen. De kwestie werd in het Vlaams Parlement aangekaart door Bart Caron (Groen). Minister Schauvliege wijst op het risico dat landbouwers afknappen op bijkomende maatregelen. De drempel om een bloemenrand aan te leggen, is sowieso al hoog want meer dan tien hectare bloemen groeien er niet op Vlaamse akkers.

In 2015 konden landbouwers voor het eerst een vergoeding claimen wanneer zij vrijwillig een bloemenstrook aanlegden op een akker. De Vlaamse Landmaatschappij legt in de beheerovereenkomst een aantal voorwaarden op zodat de maatregel zijn doel zou bereiken. Eén van de voorwaarden luidt dat de bloemenstrook zich moet situeren aan de zuidkant van een bos of houtig landschapselement. Daar heerst een gunstig microklimaat voor bestuivende insecten zoals vlinders en bijen. Door de aanleg van een bloemenstrook verhoogt het voedselaanbod voor die bestuivers waardoor hun overlevingskansen toenemen.

Meerjarige bloemenstroken vormen ook voor allerlei andere diersoorten een belangrijk toevluchtsoord. Tegenover het opbrengstverlies op de plek waar de bloemenstrook is ingezaaid, staat een vergoeding van bijna 2.000 euro per hectare. De beheerovereenkomst kwam ter sprake in de commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement naar aanleiding van een parlementaire vraag van volksvertegenwoordiger Bart Caron (Groen). Hij deelt de bekommernis van Natuurpunt dat bestuivers die op de bloemen afkomen met gewasbeschermingsmiddelen in aanraking komen. De bloemenstrook zelf mag niet bespoten worden, maar bij het sproeien van de akker kunnen gewasbeschermingsmiddelen overwaaien naar de bloemenstrook ernaast. Dat fenomeen heet drift.

Minister Joke Schauvliege heeft kennis genomen van de Britse studie die dit potentieel averechts effect van bloemrijke akkerranden blootlegt. Natuurpunt spreekt in dat verband van een “ecologische val”, zoals je dat bijvoorbeeld ook hebt wanneer een grasstrook waar dieren schuilen in één beweging gemaaid wordt. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek stelt in dat verband voor om een deel van het gras niet te maaien zodat het ruige gras een veilig toevluchtsoord is voor de aanwezige insecten, vogels en andere dieren.

In verband met de drift naar bloemenstroken merkt de minister een aantal zaken op. Om te beginnen is het gebruik van de meest schadelijke gewasbeschermingsmiddelen voor bijen, de zogenaamde neonicotinoïden, in ons land reeds sterk ingeperkt. Schauvliege verwijst ook naar het positieve effect van driftreducerende spuitdoppen. Gelet op de beperkte populariteit van de nog jonge beheerovereenkomst bloemenranden – goed voor exact 10,13 hectare bloemen in beheer in gans Vlaanderen – is de minister voorzichtig met het aankondigen van bijkomende maatregelen ter bescherming van de bestuivers in die bloemenranden. Dit kan namelijk drempelverhogend werken richting landbouwers zodat de minister volgende overweging maakt: “Het is altijd zoeken naar een evenwicht tussen het stimuleren van dergelijke ecologische maatregelen en er toch voor zorgen dat bijen voldoende worden beschermd.”