"Waarom geen ha-contracten met aardappelverwerker?"
Het grootste pijnpunt in de relatie tussen aardappeltelers en -verwerkers is dat het grootste risico bij de aardappelteler ligt. Een hectare-contract in plaats van een kilogram-contract zou alvast een stap in de goeie richting zijn, zo klinkt het bij het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). De organisatie reageert daarmee op de communicatie van Belgapom, de koepel van de aardappelverwerkende industrie, over de tegemoetkoming van de industrie voor een aantal grote aardappeltelers die vorig jaar in de problemen kwamen door de impact van het noodweer op hun oogst.
Het klopt dat de landbouwer mee kan groeien met de groeiende aardappelverwerkende industrie. “In volume althans, maar niet altijd qua winst of inkomen”, aldus ABS in zijn antwoord op een eerder bericht van Belgapom over de “inschikkelijkheid” van de industrie. “Het grote pijnpunt is dat het grootste risico bij de aardappelteler ligt”, aldus ABS. “Als die alles uitvoert zoals het een professionele teler betaamt, kan het nog altijd sterk tegenvallen. De boer teelt maar één keer per jaar en is volledig afhankelijk van de weersomstandigheden.”
De verwerker van zijn kant koopt een volume aardappelen met specifieke receptievoorwaarden waaraan de teler moet voldoen. Als die voorwaarden niet vervuld zijn, verkleint de vergoeding voor de aardappelen of wordt het product geweigerd. “Er dient gezegd te worden dat de afnemers wel voor een stuk meegaan in de problematiek. Zo aanvaarden ze tijdens perioden van minder aanbod meer afwijkende partijen zoals bijvoorbeeld gekloven aardappelknollen.
“Maar om de verwerkers voor te stellen als Sinterklaas die ter hulp snellen met een reddende hand, dat is wel een brug te ver”, aldus ABS. “Zo heeft de verwerking zich uit de wind gezet door enkel kilo- of tonnencontracten op te maken, waaraan de teler gebonden is om die ook te leveren. Het fenomeen van overmacht wordt aan de kant gezet en gewoon niet toegepast. Nochtans is ‘overmacht’ opgenomen in de Europese RUCIP-voorwaarden, maar blijkbaar niet van toepassing in België.”
“Op vandaag worden de opgelopen contracttekorten opgevuld door ofwel eigen vrije ofwel door aangekochte volumes, beiden ten laste van de teler in geval van hoge prijzen”, zo gaat ABS verder. “Hetgeen in de Kempen of op andere plaatsen gebeurd is niets minder dan een afbetaling op termijn met inbegrepen klantenbinding. Men kan hier moeilijk van een win-win-situatie spreken omdat het uitgangspunt verschillend is. De aardappelteler heeft geen keuze en staat onder druk en de afnemer bevindt zich in een machtspositie.”
Volgens de landbouworganisatie is de oplossing nochtans eenvoudig: “Pas als de industrie en handel ook bereid zijn om de kilo-contracten te koppelen aan de hectaren of om te werken met hectare-contracten kunnen we echt spreken van het delen van risico. Daarvoor is natuurlijk een transparante samenwerking noodzakelijk.”
