Worden dierenwelzijnsnormen voor varkens strenger?

De landbouwministers van Denemarken, Nederland, Duitsland en Zweden hebben een gezamenlijke verklaring ondertekend waarin ze pleiten voor een strenger Europees beleid inzake varkenswelzijn. Op termijn willen ze alle Europese landen optrekken naar een hoger welzijnsniveau om zo een gelijk speelveld te creëren. Boerenbond reageert afwachtend op deze verklaring. “Het huidige economische klimaat biedt weinig ruimte voor extra investeringen. Bovendien is het nog maar de vraag of dit zal leiden tot gelijke markttoegang en een eerlijke prijs”, staat te lezen in Boer & Tuinder.

Eind april vond er een internationale top over het welzijn van varkens in de veehouderij plaats in Kopenhagen. Gedurende deze conferentie debatteerden politieke vertegenwoordigers met wetenschappers en experts uit de varkensvleessector over het welzijn van varkens in Europa. “Nieuwe wetenschappelijke inzichten, praktische ervaringen en de bewustwording van de consument geven aan dat de Europese minimumnormen voor varkenswelzijn dringend nood hebben aan revisie”, klonk het tijdens de top.

Daarop nodigde gastheer Denemarken de Nederlandse, Duitse en Zweedse collega’s uit om hun voortrekkersrol in Europa op te nemen en te streven naar een hoger welzijnsniveau voor varkens. Ze ondertekenden een verklaring waarin voorstellen worden geformuleerd op vlak van couperen van de staart, castratie, groepshuisvesting en bewegingsvrijheid die verder gaan dan de huidige wetgeving rond varkenswelzijn. Ze hopen ook de andere Europese landen te motiveren om naar meer welzijn voor varkens te streven.

Op vlak van couperen van staarten willen ze dat het probleem aan de bron wordt aangepakt. “Couperen van staarten vermindert de frequentie van staartbijten, maar het neemt de onderliggende oorzaken niet weg”, klinkt het. Hokverrijking, een lagere hokbezetting en hokken met een gedeeltelijk volle vloer met stro zijn omgevingsfactoren die het risico op staartbijten kunnen verminderen. De vier landen willen dat het couperen van staarten enkel nog wordt toegelaten waarin de varkenshouder kan aantonen dat hij alle maatregelen heeft genomen om staartbijten te voorkomen.

Castratie van biggen staat al lang ter discussie. In 2010 werd een Europese verklaring ondertekend over alternatieven voor chirurgische castratie van varkens, met als doel er in 2018 mee te stoppen. “We zijn intussen halverwege de periode 2010-2018, maar we zijn nog niet halverwege de verwezenlijking van de doelstelling om met castratie te stoppen”, zeggen de Deense, Nederlandse, Duitse en Zweedse landbouwministers. “Complexe marktbelemmeringen voor niet-gecastreerde beren en de ontwikkeling van betrouwbare methoden voor de beoordeling van berengeur zijn nog niet ver genoeg gevorderd. Omdat er niet meteen licht aan het einde van de tunnel is, vragen ze dat in 2018 een Europese verplichting van verdoving en pijnbestrijding bij castratie van biggen wordt ingevoerd.

Volgens de huidige EU-richtlijnen moeten drachtige zeugen en gelten in groep gehouden worden vanaf vier weken na de inseminatie tot één week voor de verwachte werpdatum. Een advies van EFSA stelt dat zeugen in individuele boxen vanaf het spenen en tot vier weken na inseminatie ernstig beperkt zijn in hun bewegingsvrijheid en hun sociaal contact en dat dit stress veroorzaakt. Praktijkervaring heeft aangetoond dat het mogelijk is om zeugen vanaf het spenen en gelten vanaf de inseminatie in groepshuisvesting te houden zonder afbreuk te doen aan de worpgrootte. Daarom willen de ministers een Europese wetswijziging die groepshuisvesting oplegt voor zeugen vanaf het moment van spenen en voor gelten vanaf de start met inseminatie en tot een week voor de verwachte werpdatum.

Ook in het kraamhok wordt de bewegingsvrijheid van zeugen ernstig beperkt, meent EFSA. Daardoor neemt het risico op frustratie toe. Bovendien is het niet mogelijk om een nestplaats te kiezen, te bouwen of te verlaten. EFSA concludeert dat ook welzijn en sterfte van biggen een groot probleem is en wijst daarom op de noodzaak voor verder onderzoek naar het welzijn van zeugen en biggen in de kraamstal. Er is momenteel onvoldoende kennis om losse huisvesting in het kraamhok in EU-wetgeving in te voeren. De ministers dringen bij de Europese Commissie aan op een grootschalige studie. Dat moet, als een eerste stap, leiden tot richtlijnen over hoe lacterende zeugen in losse huisvestingssystemen gehouden kunnen worden.

In ons land lijkt Boerenbond niet meteen enthousiast over de verklaring van Denemarken, Zweden, Duitsland en Nederland. “De verbeteringen die de landbouwministers in hun verklaringen voorstellen, vragen bijkomende investeringen van de varkenshouders. Het huidige economische klimaat biedt echter weinig ruimte om kosten te maken, tenzij de varkenshouder een hogere prijs krijgt voor een varken dat hij met meer aandacht voor welzijn geproduceerd heeft”, staat te lezen in Boer & Tuinder.

Een Europese studie heeft aangetoond dat de consument niet wakker ligt van een hogere kwaliteit door een beter welzijn en hiervoor niet meer wil betalen, weet Boerenbond. In meerdere landen verschijnen er ‘welzijnslabels’, maar die spelen alleen in op een nichemarkt, vergelijkbaar met de biolabels. “De landbouwministers opperden dat we moeten streven naar kwaliteitsvol Europees varkensvlees met een hoge dierenwelzijnstandaard en dat we deze kwaliteit in de onderhandelingen met kopers buiten Europa moeten gebruiken om een hogere prijs te krijgen voor ons vlees. Het is wel zeer de vraag of bijvoorbeeld China die hogere prijs wil betalen”, klinkt het. Boerenbond wil dus niet blindelings meestappen in dit verhaal. “Markttoegang en een eerlijke prijs blijven een probleem. Door de pil te vergulden, is ze niet gemakkelijker te slikken”, luidt het.