"Zonevreemd bos beter beschermd dan zone-eigen bos"

Onlangs stelde de Vlaamse regering een kaart vast ter bescherming van 12.260 hectare waardevolle zonevreemde bossen. Boerenbond vindt het opmerkelijk dat bossen in landbouwgebied beter beschermd worden dan bossen in natuurreservaten, en vraagt om ze te laten meetellen in de ruimtebalans als ze dan toch zo waardevol zijn. De afgelopen jaren werd er in de groene, zone-eigen bestemmingen net meer bos gekapt dan in agrarisch gebied. Dat kan zonder de verplichting tot herbebossen. De Liereman in Oud-Turnhout is één van de natuurreservaten waar bos tot onbegrip van landeigenaars sneuvelt om plaats te maken voor een open natuurlandschap.

Na maandenlange discussie stelde de Vlaamse regering een kaart vast met 12.260 hectare waardevolle zonevreemde bossen. Meer dan 7.900 hectare van die bossen liggen in agrarisch gebied. Door de beslissing kan enkel nog de Vlaamse regering toestemming geven om van het ontbossingsverbod af te wijken. Voor bossen in de harde bestemmingen zoals woon- en industriegebied is dat een aanzienlijke verstrenging. In landbouwgebied moest sowieso al ontheffing verleend worden door de bevoegde minister. Samen met de vaststelling van de kaart werd de financiële bijdrage aan het boscompensatiefonds verhoogd van 1,98 naar 3,5 euro per vierkante meter. Naargelang de natuurwaarde van de bossen moet dat bedrag vermenigvuldigd worden met een factor van één tot en met drie. Voor de ontbossing van de meest waardevolle bossen moet dus driemaal 3,5 euro per vierkante meter betaald worden.

In een reactie op de regeringsbeslissing vraagt Boerenbond om de aangeduide waardevolle zonevreemde bossen te laten meetellen in de ruimtebalans als ze toch zo belangrijk zijn. “Op die manier kunnen gronden in het agrarisch gebied en in gebruik van beroepslandbouwers gevrijwaard worden van allerlei bosuitbreidings- en boscompensatieprojecten”, legt voorzitter Sonja De Becker uit. De Becker merkt ook het volgende op: “Als natuurbeheerders waardevol bos willen kappen, hoeft niet de voltallige Vlaamse regering zich over het dossier te buigen. Voor natuurreservaten volstaat een goedkeuring van het natuurbeheerplan door de natuuradministratie. Over het hanteren van twee maten en gewichten gesproken.” De afgelopen jaren werd er in de groene bestemmingen net meer bos gekapt dan in agrarisch gebied. Zo’n 2.000 hectare zonevreemde bossen beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos of gelegen in een natuurreservaat werden niet op de kaart opgenomen.

Boerenbond is niet de enige die het vreemd vindt dat een waardevol bos minder goed beschermd is in natuurgebied dan daarbuiten. Ook voor landeigenaars en jagers is het moeilijk te begrijpen dat onder meer in natuurreservaat De Liereman zoveel bos gekapt wordt. Dirk Van Troy, woordvoerder van eigenaarsvereniging De Zwarte Specht, zegt daarover het volgende: “Ik begrijp dat Europa natuurdoelstellingen oplegt aan Vlaanderen om ervoor te zorgen dat de Europees waardevolle habitats in een gunstige staat van instandhouding zouden verkeren. Wat ik niet begrijp, is dat een vereniging als Natuurpunt bos mag kappen in De Liereman zonder ook maar één boom te compenseren. Het ontbossingsverbod geldt voor iedereen, behalve voor terreinbeherende organisaties zoals Natuurpunt.”

In het verleden ging het in Landschap De Liereman, gelegen in de Kempen tussen Arendonk en Oud-Turnhout, vaak om naaldbossen die plaatsruimden voor een open en meer waardevol natuurlandschap van bijvoorbeeld heide en veen. Nu is er in De Liereman een broekbos van elsen en berken gerooid, wat de lokale eigenaars meer tegen de borst stuit. Dit type boshabitat, waarvan de vegetatie bepaald wordt door de hoge grondwaterstand, komt namelijk op de Europese beschermingslijst voor. Van Troy betreurt dat er netto minder bos zal overblijven in één van de oudste beschermde natuurgebieden van het land. Hij kaart aan dat natuurverenigingen een voorbeeldfunctie hebben en iedere gerooide boom zouden moeten compenseren. De kritiek is niet nieuw en Natuurpunt heeft er vorig jaar reeds omstandig op gereageerd via VILT.be. Woordvoerder Joris Gansemans verklaarde toen dat Natuurpunt intern een bosbalans bijhoudt met de ambitie om meer bos te planten dan te kappen.