Zuid-Afrikaanse export verkent nieuwe oorden
De Zuid-Afrikaanse export verschuift beetje bij beetje richting opkomende en ontwikkelingslanden, al blijven de belangrijkste afnemers Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Dat vertelde onderzoeker Danie Jordaan van de Universiteit van Pretoria op de jaarlijkse Landbouwstudiedag georganiseerd door de vakgroep Landbouweconomie van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen (UGent). Zuid-Afrika is een wereldspeler op de fruitmarkt, met vooral druiven, sinaasappels en appels als uithangborden.
Zuid-Afrika heeft een eeuwenlange land- en tuinbouwtraditie: al vanaf de zeventiende eeuw wordt er op aanzienlijke schaal groenten en fruit geteeld, en sinds ongeveer 160 jaar worden die producten ook uitgevoerd. Aanvankelijk zowat exclusief naar de koloniale overheerser (zowel Nederland als Engeland), maar tegenwoordig wereldwijd. In 2012 bedroeg de totale waarde van de Zuid-Afrikaanse tuinbouwproductie 3,4 miljard euro. Nog een opmerkelijk cijfer: op vijf procent van de gecultiveerde oppervlakte wordt 26 procent van de jaarlijkse landbouwwaarde gecreëerd.
Dat zijn, in volgorde van economische belangrijkheid, vooral druiven, sinaasappels, appels, peren, bananen, citroenen, pompelmoezen, pruimen, avocado’s en pruimen. Wat de export betreft, wordt meer dan 70 procent van de pruimen die er geoogst worden, geëxporteerd, en meer dan 50 procent van de avocado’s, citroenen, limoenen en pompelmoezen. Wat de belangrijkste exportmarkten betreft, mag het niet verrassen dat Nederland (23 pct) en het Verenigd Koninkrijk (16 pct) nog steeds de grootste hap uit het totale Zuid-Afrikaanse exportvolume wegkapen. De Arabische Emiraten, Rusland, Hongkong, Maleisië, de VS, Saoedi-Arabië, Canada en Frankrijk schommelen allen tussen de 0 en de 5 procent.
Opvallend in de exportcijfers is het groeiende aandeel van ontwikkelingslanden. Zo nam voor appels de export naar Afrikaanse landen met bijna 500 procent toe in de periode 2001-2013, en de export naar Azië met 200 procent, en kromp de uitvoer naar Europa en de NAFTA-landen. Voor druiven is het verhaal vergelijkbaar. Daar steeg de export naar Centraal-Azië en Rusland tijdens dezelfde periode met bijna 1.400 procent, en naar Latijns-Amerika met bijna 1.200 procent. Voor pruimen is de stijging van de export naar Centraal-Azië en Rusland aanzienlijk. Ook voor peren daalde de export naar de VS en de EU met 13 en 22 procent tussen 2004 en 2011, terwijl de export naar Azië (+159 pct), het Midden-Oosten (+587 pct) en Afrika (+88 pct) stevig steeg.
