Zuid-Europese boer grote verliezer door opwarming aarde

Hoewel boeren in Zuid-Europa door de klimaatverandering hun inkomsten sterk zullen zien dalen, zal het effect van een (beperkte) opwarming van de aarde voor de landbouw in West- en Noord-Europa positief zijn. Uit onderzoek van de Universiteit Hasselt blijkt dat de waarde van landbouwgrond in België bij een temperatuurstijging met 1°C kan toenemen met 8,5 procent. Professor Steven Van Passel waarschuwt opportunisten dat de temperatuur op aarde veel hoger zal oplopen zonder klimaatactie. In dat geval doen boeren in bijna gans Europa een slechte zaak. Dit onderzoek gaat er – met de nodige correcties – van uit dat de waarde van landbouwgrond toekomstige opbrengsten weerspiegelt.
29 april 2016  – Laatste update 14 september 2020 14:35

Hoewel boeren in Zuid-Europa door de klimaatverandering hun inkomsten sterk zullen zien dalen, zal het effect van een (beperkte) opwarming van de aarde voor de landbouw in West- en Noord-Europa positief zijn. Uit onderzoek van de Universiteit Hasselt blijkt dat de waarde van landbouwgrond in België bij een temperatuurstijging met 1°C kan toenemen met 8,5 procent. Professor Steven Van Passel waarschuwt opportunisten dat de temperatuur op aarde veel hoger zal oplopen zonder klimaatactie. In dat geval doen boeren in bijna gans Europa een slechte zaak. Dit onderzoek gaat er – met de nodige correcties – van uit dat de waarde van landbouwgrond toekomstige opbrengsten weerspiegelt.

In het wetenschappelijke tijdschrift Environmental & Resource Economics verscheen onlangs een studie naar de impact van de klimaatverandering op de waarde van landbouwgrond. Daarvoor bekeek de onderzoeksgroep Milieueconomie van de UHasselt klimaatdata en boekhoudkundige gegevens van meer dan 40.000 landbouwbedrijven in de 15 oude lidstaten. "We maakten gebruik van een economische methode die rekening houdt met de aanpassingsmogelijkheden van bedrijven", zegt professor Steven Van Passel (UHasselt). "Door verschillende datasets te combineren en herwerken, konden we verbanden leggen tussen de huidige waarde van landbouwgrond en temperatuur- en neerslagvariabelen."

De onderzoekers hielden ook rekening met bodemkwaliteit, de afstand tot steden en havens, landbouwsubsidies, bevolkingsdichtheid en de hoogteligging van de landbouwregio’s. Door veel correcties aan te brengen, anticipeerden ze op de tekortkomingen in de veronderstelling dat de waarde van landbouwgrond een goede voorspeller is voor toekomstige opbrengsten. Wie aandelen heeft, weet dat de actuele waarde ervan de toekomstige winsten ook niet altijd precies voorspelt. Waarom de universiteit zo te werk ging? "Omdat opbrengsten van jaar tot jaar schommelen terwijl de waarde van landbouwgrond redelijk stabiel is", legt Van Passel uit.

Uit de resultaten blijkt dat – indien het 1°C warmer zou worden – landen als Spanje en Italië vijf procent van hun landbouwgrondwaarde zouden verliezen, Portugal en Griekenland zelfs negen procent. Dat betekent voor deze landen in Zuid-Europa slechtere oogsten. Economisch gaat Italië dit het hardste voelen vanwege de hoge toegevoegde waarde van zijn landbouwproductie. "Landbouwgronden in het Verenigd Koninkrijk, Ierland en de Scandinavische landen winnen dan weer méér dan tien procent aan opbrengstpotentieel. In ons land gaat het om 8,5 procent", aldus professor Van Passel. De economische impact van minder regen zou enkel in Denemarken en Finland voordelig zijn voor de grondwaarde. "Je ziet dat de economische impact van klimaatwijziging voornamelijk bepaald wordt door veranderingen in temperatuur en slechts in mindere mate door veranderingen in neerslag."

De onderzoekers brachten ook de impact van veranderende seizoenen in kaart. "Zo merken we duidelijk dat vooral de opwarming in de winter en zomer negatieve gevolgen heeft voor de landbouw. Ongedierte overleeft gemakkelijker in een warmere winter en warme zomers zorgen voor hittestress bij gewassen en dieren." Een warmere lente en herfst zijn dan weer positief want daardoor wordt het groeiseizoen langer voor landbouwgewassen.

In de studie wordt ingeschat wat uiteenlopende klimaatscenario’s – met gemiddelde tot sterke temperatuurstijgingen – betekenen voor de landbouw. Waar een beperkte (en onafwendbare) temperatuurstijging van 1°C het beste laat verhopen voor de Belgische landbouw zijn er in het scenario dat het richting 2100 ruim 4°C warmer en 21 procent droger wordt bijna alleen maar verliezers. Van Passel en zijn team voorspellen in dat geval enkel in het Verenigd Koninkrijk en Ierland een positieve impact, ook de Scandinavische landbouw moet wellicht inbinden.

Het onderzoek tracht ook de totale welvaartsimpact voor Europa van die klimaatscenario’s in te schatten. Professor Van Passel: "Het milde scenario waarin het 2,8°C warmer wordt en er vijf procent minder neerslag valt, levert op Europees vlak vijf procent extra landwaarde op. In de ergere klimaatscenario’s zie je een welvaartsverlies dat kan oplopen tot 32 procent in het scenario dat het 4,4°C warmer wordt en er 34 procent minder neerslag valt." Dat komt overigens niet omdat landbouwers bij de pakken blijven zitten want in de studie wordt ervan uitgegaan dat zij zich zo goed en zo kwaad als mogelijk zullen aanpassen.

"Het spreekt vanzelf dat een Belgische landbouwer niet de traditionele gewassen blijft telen wanneer het hier veel warmer wordt. Hij hoeft maar naar het zuiden van Europa te kijken om te weten welke nieuwe mogelijkheden zich aandienen", aldus de professor. Klimaatadaptatie is net zoals een goed functionerende grondmarkt een belangrijke aanname in dit onderzoek. Het blijft wel een open vraag in welke mate de veredeling een antwoord kan bieden op droogte- en hittestress bij gewassen. Van een grote technologische vooruitgang die alle problemen ondervangt, zijn de onderzoekers niet uitgegaan.

Volgens professor Van Passel tonen de resultaten het belang aan van maatregelen om de negatieve effecten van klimaatverandering tegen te gaan. "Daarnaast moeten we binnen de landbouw blijven zoeken naar nieuwe manieren om met klimaatverandering om te gaan, zoals nieuwe variëteiten of duurzame en efficiënte irrigatietechnieken. Clean technologies – groene technologie – vormen daar eveneens een belangrijk onderdeel van."

Bron: eigen verslaggeving

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek