"Zwerfvuil maakt jaarlijks tot 6.200 koeien ziek"

Het vele zwerfvuil langs Vlaamse wegen vormt ook een gevaar voor koeien: stukjes van weggegooide blikjes of ander zwerfvuil belanden na het maaien wel eens in het veevoeder. In de magen van de dieren veroorzaken die stukjes letsels, zogenaamde "scherp-ins". Zo'n letsel kan leiden tot een verminderde melkproductie, ziekte en soms tot sterfte van het dier. Jaarlijks zouden volgens schattingen van nieuw onderzoek tot 6.200 koeien ziek worden door zwerfvuil. 

Robin van der Bles, masterstudent Economie aan Universiteit Wageningen berekende, in opdracht van milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux, voor het eerst de financiële impact van zwerfafval op de veehouderij. Meer dan twee op de drie van de 145 veehouders die de enquête invulden, meldt de voorbije vijf jaar zeker één ziek dier door een scherp-in gehad te hebben. In vier op de vijf gevallen lag zwerfafval aan de oorzaak, schatten ze.

Het gaat om goed 380 dieren die in die periode ziek werden, waarvan er 165 overleden zijn. Geëxtrapoleerd naar de totale Vlaamse runderpopulatie geeft dat volgens de onderzoeker de volgende schattingen: jaarlijks worden tussen de 5.150 en 6.200 koeien ziek, op een totale populatie van 1,3 miljoen runderen. Tussen de 2.050 en 2.500 dieren overlijden, schatten de onderzoekers.

Bij Boerenbond is te horen dat het inderdaad om een "heel gevaarlijke, heel nadelige" problematiek gaat. "Wij hebben zelf geen cijfers, maar we kregen al veel opmerkingen van veehouders”, aldus woordvoerder Luc Vanoirbeek. “Vorig jaar hebben we samen met Mooimakers een campagne opgezet. Ook dit voorjaar gaan we ruim 4.000 bordjes verdelen aan onze leden. Ze kunnen die langs de weides plaatsen, om mensen bewust te maken van het probleem."

De totale economische kost voor de volledige Vlaamse veehouderij wordt geraamd op 4,5 tot 6,8 miljoen, per jaar. "De veehouders zijn zo het slachtoffer van vervuiling waar zij geen grip op hebben", klinkt het. Recycling Netwerk grijpt de studie aan voor een nieuw pleidooi voor statiegeld, dat het volume van flesjes en blikjes in het zwerfafval met 70 tot 90 procent kan doen dalen. "We vragen dat de Vlaamse regering hier vaart achter zet, en op korte termijn beslist over de invoering van statiegeld op alle plastic flessen en blikjes." De strijd tegen zwerfafval kost de Vlaamse gemeenten nu al 155 miljoen euro per jaar. 

Ook het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vindt dat het tijd is om te "stoppen met dweilen met de kraan open". "De Vlaamse regering heeft de industrie tijd gegeven tot 2018 om iets aan het probleem te doen", weet ABS. "Het is overduidelijk dat met enkel sensibilisering dit niet zal lukken. De invoering van statiegeld op blikjes en flesjes werkt. In landen waar dit is ingevoerd heeft dit voor een omslag gezorgd. Daarom sluit het Algemeen Boerensyndicaat zich aan bij de Statiegeldalliantie en roept het de Vlaamse regering op om te handelen en nog in 2018 een besluit neemt om statiegeld op blikjes en flesjes in te voeren. De kost voor maatschappij en dier is te hoog om nog langer te talmen."