2014 is jaar van records voor Belgische zuivelindustrie
De Belgische zuivelindustrie heeft in 2014 voor het eerst meer dan vier miljard liter melk verwerkt. Dat is een toename van maar liefst 30 procent op acht jaar tijd. Ook op vlak van investeringen vestigt de zuivelsector records. De afgelopen vier jaar werd 551 miljoen euro geïnvesteerd, een toename van 55 procent in vergelijking met het gemiddelde investeringsritme in de periode 2005-2010. “Ook voor de melkveehouders was 2014 een goed jaar met de op één na hoogste melkprijs sinds 2000”, zegt Renaat Debergh, afgevaardigd bestuurder van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ). “Maar ondertussen ervaart de sector wel een moeilijk 2015.”
De Europese zuivelmarkt ondergaat grote veranderingen door de afschaffing van de melkquota. Zo kende de Europese melkproductie de grootste groei in 30 jaar: een stijging van zes miljard liter (+2,9%) in vergelijking met 2013. “Sinds een paar jaar is de melkproductie aan het verschuiven. Hoewel de meeste lidstaten in 2014 een groei optekenden, zien we toch dat de Baltische staten, Polen, maar ook ons land, Nederland en Ierland er bovenuit steken. Terwijl de productie in landen als Bulgarije, Griekenland, Zweden en Zwitserland een sterke terugval vertoont in de periode 2005-2014”, vertelt Debergh.
Afgelopen jaar leverden de Belgische melkveehouders maar liefst vijf procent meer melk dan 2013. “Dat is de grootste toename sinds de introductie van de quota”, klinkt het. Daarmee steeg de totale melkaanvoer met 540 miljoen liter tot bijna 3,5 miljard liter. “In 2006 kwamen we uit op een totale productie van 2,9 miljard liter. Dat betekent dat de melkproductie in ons land op acht jaar tijd met maar liefst 18 procent steeg”, aldus de sectorfederatie van de zuivelindustrie. BCZ verwacht dat de komende jaren een gemiddelde toename van de melklevering met 1,5 à 2 procent. Die stijging hoeft niet gepaard te gaan met een stijging van het aantal melkkoeien. De gemiddelde productie per koe stijgt immers ook.
Omwille van enorme productiviteitsstijgingen daalt het aantal melkleveraars jaar na jaar. Toch daalde het aantal melkveehouders het afgelopen jaar minder snel dan verwacht. Met 2,6 procent is het zelfs de op één na kleinste daling in 30 jaar. In 2012 sloten nog maar liefst 4,5 procent van de melkveebedrijven hun deuren. De gemiddelde melklevering in ons land is in 2014 met 7,8 procent gestegen. Dat betekent dat een bedrijf gemiddeld 420.000 liter per jaar levert. In vergelijking met 2008 is dat een stijging met bijna de helft.
De vraag die zich al gauw opdringt, is of de Belgische zuivelindustrie in staat is deze toegenomen melkstroom te verwerken. “Ja, dat kunnen wij”, antwoordt Renaat Debergh resoluut. “Meer nog, de melkverwerking in ons land is fors toegenomen. In de periode 2006-2014 is het aantal verwerkte liters melk toegenomen van 3,1 miljard naar vier miljard. Dat is een stijging van 900 miljoen liter of 30 procent.” De vier miljard liter die de industrie verwerkt, is de som van de melkaanvoer van 3,5 miljard liter enerzijds en het saldo van in- en uitvoer van melk in bulk anderzijds. In 2014 was de invoer van melk in bulk 520 miljoen liter groter dan de uitvoer.
Volgens BCZ is dat een goede zaak. “Dit laat ons toe om op het niveau van de verwerkingssites te werken met grote, moderne installaties waarbij voldoende schaal wordt gerealiseerd. Daar kunnen onze melkveehouders van mee profiteren. En door ingevoerde melk hier te verwerken, creëren we extra toegevoegde waarde, wat de handelsbalans ten goede komt.” Die positieve effecten op de handelsbalans blijken ook uit de cijfers. Voor de tweede keer in 30 jaar tijd kon de zuivelindustrie een handelsoverschot realiseren in 2014 ten bedrage van 45 miljoen euro. “Ik ben ervan overtuigd dat we in de toekomst nog sterker zullen kunnen bijdragen aan de handelsbalans”, aldus Debergh.
De uitvoer nam in waarde toe met ruim acht procent. Volumematig werd een groei gerealiseerd van drie procent. De uitvoer naar landen buiten de Europese Unie steeg het sterkst met maar liefst 30 procent. Vooral Algerije won het afgelopen jaar aan belang als exportmarkt. De uitvoer naar dat land verdubbelde op één jaar tijd tot 188 miljoen euro. Ook voor Cuba werd een verdubbeling opgetekend en bij de Afrikaanse landen Nigeria, Ghana en Marokko werden eveneens mooie ontwikkelingen vastgesteld. De uitvoer naar Rusland daalde dan weer met een derde, van 33 naar 22 miljoen euro. Dit is een rechtstreeks gevolg van het handelsembargo. Ook de export naar China liep afgelopen jaar met 23 procent terug.
Niet alleen op vlak van het aantal verwerkte liters en de bijdrage aan de handelsbalans was 2014 een uitzonderlijk jaar, ook de omzet van de zuivelindustrie steeg met 9,3 procent. “Met een omzet van 5,4 miljard euro bereiken we een record. Dit is vooral het effect van de toegenomen melkverwerking, want de prijzen zijn in 2014 continu gedaald”, klinkt het. Een ander record wordt gevestigd op vlak van investeringen. In 2014 lag het totale investeringsbedrag van de Belgische zuivelindustrie op 151 miljoen euro, een stijging van 21 procent in vergelijking met het jaar voordien. De afgelopen vier jaar werd zelfs 551 miljoen euro geïnvesteerd. Dat is een gemiddelde van 138 miljoen euro per jaar of 55 procent meer dan het gemiddelde investeringsritme in de periode 2005-2010. “Ook in 2015 en 2016 zal het investeringsritme hoog blijven, maar daarna volgt wellicht een stabilisatie”, zegt BCZ.
Ondanks al deze opmerkelijke cijfers van afgelopen jaar tempert de zuivelindustrie de feeststemming. “Het jaar 2015 wordt op vlak van melkprijs een moeilijk jaar. De sterke groei van de melkproductie in 2014 en het wegvallen van een deel van de vraag – onder meer door Rusland-embargo en tijdelijk zwakkere groei in China – leidt tot een zwakke zuivelmarkt. De markt heeft tijd nodig om het extra melkaanbod te verwerken. Na de tekenen van stabilisatie wachten wij nu op signalen van verbetering. Maar het is duidelijk dat de zuivelindustrie rotsvast blijft geloven in de positieve lange termijnperspectieven. Dat vertrouwen blijkt ook uit onze daden”, aldus de sectorfederatie van de zuivelindustrie.
Meer informatie: Zuivelrapport 2015
