5 tips voor een gezonde bodem

De gevolgen van de klimaatveranderingen zijn eens te meer voelbaar. De aarde warmt op, we krijgen te maken met lange periodes van extreme droogte en hitte, maar ook met extreme wateroverlast. Daar krijgt de bodem sterk onder te lijden. Maar hoe maak je die klaar voor de toekomst? Tijdens de infomarkt rond landbouw van de toekomst van provincie Oost-Vlaanderen gaf Maarten Raman van Agrobeheercentrum vijf tips voor een gezonde bodem.
29 januari 2020  – Laatste update 14 september 2020 14:53
Lees meer over:
De gevolgen van de klimaatveranderingen zijn eens te meer voelbaar. De aarde warmt op, we krijgen te maken met lange periodes van extreme droogte en hitte, maar ook met extreme wateroverlast. Daar krijgt de bodem sterk onder te lijden. Maar hoe maak je die klaar voor de toekomst? Tijdens de infomarkt rond landbouw van de toekomst van provincie Oost-Vlaanderen gaf Maarten Raman van Agrobeheercentrum vijf tips voor een gezonde bodem.
Als we even de schadeclaims als gevolg van de droogte onder de loep nemen, schetst dit een verontrustende evolutie. In 2017 werd er voor 7 miljoen euro schade aangegeven. In 2018 steeg dit naar 31 miljoen en voor 2019 worden de claims op 50 miljoen euro geraamd.
 
Voor de toekomst wordt verwacht dat er steeds minder neerslag zal vallen. Dat leidt tot extreme droogte, maar ook tot intensere regenbuien. In de winter zal er dan weer meer neerslag vallen, met overstromingen en erosie als gevolg.
 
Wat kunnen landbouwers doen om hun bodem weerbaarder en klimaatrobuust te maken?
 
Stop bodemverdichting
 
Een ideaal bandendruksysteem leidt tot 39 procent minder bodemverdichting. Heb je zelf geen systeem, dan kan je een loonwerker inschakelen of je eigen bandenspanning niet hoger dan nodig zetten. Beschik je over dubbele wielen, zet ze dan zeker in.
 
Dat leidt tot een betere bodemstructuur, een beter behoud van water en lucht en is positief voor het bodemleven. Dankzij een ideale bandendruk verbruik je bovendien tot 7 procent minder brandstof, krijg je meer tractie en robuustere planten.
 
 
Gebruik groenbedekkers
 
Hou je bodem constant bedekt, ook als het administratief niet nodig of verplicht is. De keuze van de groenbedekker is ook doorslaggevend. Op de website Levende Bodem vind je op basis van jouw specifieke situatie de ideale groenbedekker.
 
Dankzij groenbedekkers is de bodem beschut tegen weersinvloeden. Het heeft een positief effect op de nutriënten, het organisch materiaal en behoudt de structuur. Bovendien is het de ideale manier om CO2 op te slaan in planten en bodem.
 
Carbon farming: win-win voor landbouw en klimaat
 
Door minder gebruik van stalmest, meer gebruik van kunstmest en intensieve bodembewerking, daalt de voorraad koolstof in de bodem. Een bodem die rijk is aan koolstof kleurt veel donkerder waardoor die goed opwarmt in de zomer en de planten optimaal laat kiemen. Koolstof is een stabiel bindmiddel, zorgt voor voedsel voor bodemorganismen, verhoogt het waterbergend vermogen, fungeert als een perfecte pH-buffer en zorgt dat CO2 opgeslagen wordt.
 
Door bodemvriendelijke bewerking en de aanvoer en monitoring van organische koolstof kan je de daling van het koolstofgehalte verminderen of zelfs stoppen. Ook het gebruik van groenbedekkers en gewasrotatie hebben een afremmend effect.
 
Stalmest en compost toedienen leidt tot een verhoging van het koolstofgehalte. Maar dit heeft wel een invloed op de mestbalans. Als alternatief kunnen houtsnippers gebruikt worden, dit is een gedroomde toeleverancier van organische materialen.
 
De winst dankzij een hoger gehalte aan koolstof is niet min. Naast een hoger waterhoudend vermogen, is er een spectaculair effect op het bodemleven, CO2 wordt opgeslagen, de bodem wordt robuust en de teeltopbrengsten zijn beter bij extreem weer.
 
 
Hou je water bij
 
In tijden van watersnood is het altijd handig om in een voorraad te kunnen duiken. Stuwgrachten zijn een perfecte buffer, kan je zelf makkelijk aanleggen en kosten niet veel. Ze verkleinen ook het risico op overstromingen bij hevige neerslag. Opnieuw een win-win voor landbouw en natuur.
 
Een andere eenvoudige, maar zeer efficiënte techniek is peilgestuurde drainage, waarmee de wateruitstroom van drainage gecontroleerd wordt. Op die manier wordt onnodige verdroging tegengegaan, is er een tragere afbraak van organisch materiaal, heeft het een positief effect op het bodemleven en is er een verhoogde waterbeschikbaarheid. Bovendien is er meer vocht, dus ook meer plantengroei en wordt meer CO2 opgenomen. De landbouwer kan rekenen op een hogere opbrengst.
 
Ploegloos boeren met niet-kerende bodembewerking
 
Met deze techniek wordt het intensief keren of mengen van de grond vermeden. Zo blijven meer gewasresten aan het bodemoppervlak achter en wordt de bodem beter beschermd tegen erosie. Bij niet-kerende bodembewerking wordt de losgemaakt, in tegenstelling tot ploegen waarbij de grond gekeerd wordt.
 
Deze techniek is vrij complex en er wordt aangeraden om je te laten bijstaan door een bodemexpert. Maar de voordelen zijn legio. Dankzij deze vorm van bodembewerking wordt het organisch koolstofgehalte in de toplaag behouden, breekt de ploegzool, wordt de bodemstructuur behouden, houdt water beter vast en wordt erosie geweerd.
 
Meer info over niet-kerende bodembewerking vind je op de website van Boeren op een Helling.
 
Bekijk ook de reportage van VILT TeeVee over niet-kerende bodembewerking.

Bron: Eigen verslaggeving

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek