82% van de landbouwers zaait voldoende vanggewassen in

Begin dit jaar kwam er een nieuw, strenger Mestactieplan. Dat plan verplicht landbouwers in de gebieden met de slechtste waterkwaliteit, de zogenaamde gebiedstypes 2 en 3, onder meer bijkomende vanggewassen inzaaien. “Uit de gegevens van de Mestbank blijkt dat 82 procent van de landbouwers met percelen in gebiedstype 2 en 3 heeft voldaan aan hun extra vanggewasverplichting”, klinkt het bij de Vlaamse Landmaatschappij. Wie niet aan de verplichtingen heeft voldoen, riskeert een boete. ABS is boos, want VLM had het eerste jaar een pragmatische aanpak beloofd.

Het zesde Mestactieplan (MAP 6) bevat gerichte maatregelen die cruciaal zijn om de waterkwaliteit te verbeteren. Eén van die gerichte maatregelen is de inzaai van extra vanggewassen. De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) informeert de betrokken landbouwbedrijven nu over de gevolgen van hun inspanningen. “Van de 10.037 landbouwers die bijkomende inspanningen moesten leveren, hebben 8.227 landbouwers hun verplicht doelareaal gerealiseerd”, klinkt het. In 2019 zijn de wintergranen uitzonderlijk meegerekend als vanggewas.

“In 2019 bedroeg het totaal van de verplichte doelarealen 61.925 hectare (na correctie). 1.810 landbouwbedrijven slaagden er niet in hun verplichting (volledig) na te komen”, zegt Sabine De Mulder, diensthoofd dataverwerking en -analyse bij VLM. “Vandaag krijgen de landbouwers met percelen in gebiedstype 2 en 3 een e-mail van de Mestbank”, klinkt het. “Daarin laten we hen weten of ze hebben voldaan aan de vanggewasverplichting voor 2019. Landbouwers zonder e-mailadres ontvangen eerstdaags een brief.”

Conform de regelgeving moeten landbouwbedrijven de niet-gerealiseerde oppervlakte vanggewassen van 2019 extra inzaaien in 2020. Daarnaast is er een boete van 250 euro per hectare voorzien. “De opbrengsten van de geïnde boetes zullen gebruikt worden voor de begeleiding van de landbouwers”, besluit VLM.

Landbouworganisatie ABS reageert boos op de aanpak van de Mestbank. “Door het laat in voege gaan van het nieuwe Mestactieplan, in het voorjaar van 2019, moesten teeltplannen op de laatste minuut nog omgegooid worden. Op heel wat bedrijven werd korrelmaïs snijmaïs en aardappelen werden te vroeg gerooid om toch maar aan de nieuwe verplichtingen te voldoen”, brengt ABS in herinnering. “We beseffen dat er geen overgangsjaar was aangekondigd, maar in elke communicatie sprak de Mestbank wel over “een pragmatische aanpak”.”

In dat kader zocht de landbouworganisatie de betekenis op van het woord ‘pragmatisch’. “Volgens de Van Dale betekent pragmatisch ‘gericht op feiten, inspelend op de praktijk’. Iedereen met een klein beetje landbouwkennis weet dat het quasi ondoenbaar is om, eenmaal het teeltseizoen bezig is, de plannen te wijzigen”, aldus ABS. “Een pragmatische aanpak zou de landbouwers aanmoedigen. Maar nee, de Mestbank kiest resoluut voor een andere aanpak: elke landbouwer met een tekort krijgt een brief met een effectieve zware boete en een extra verzwaring van de maatregelen.”

Dit is een compleet verkeerd signaal naar de boeren, meent het Algemeen Boerensyndicaat. “Het draagvlak dat er onder de landbouwers was voor MAP6, verdwijnt zo als sneeuw voor de zon”, klinkt het. ABS kan alleen maar hopen dat de bezwaren die landbouwers kunnen indienen wel met de nodige pragmatische aanpak, in de ware zin van het woord, worden behandeld. “Een draagvlak creëer je niet met blinde repressie, maar door zelfs in moeilijke tijden, met voldoende pragmatiek, vooreerst de geleverde inspanningen te waarderen”, aldus nog de landbouworganisatie.

In een reactie op het persbericht van ABS laat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) weten de boetes logisch te vinden. "Ik ga niet discussiëren over het feit of een boete geïnd mag worden als landbouwbedrijven zich niet aan de regels houden. Dat is de logica zelf. Ik wil het wel hebben over de reden waarom we dit beboeten: omdat ons grondwater systematisch vergiftigd wordt en de maatregelen die dat tegengaan door 18 procent niet uitgevoerd worden."

"Ik pest dus geen boeren, ik bescherm alleen ons grond- en drinkwater. Net als 82 procent van de boeren dat gedaan heeft", reageert de minister. En de landbouwers die het wel goed doen, krijgen volgens haar effectief wel een schouderklopje. "De geïnde boetes zullen gebruikt worden voor de begeleiding van landbouwers om beter te presteren", aldus nog Demir.