EU regelt toegang tot genetische rijkdommen
Met een ontwerp-verordening wil de Europese Commissie het Protocol van Nagoya uitvoeren. Dat protocol moet het gebruik van genetisch materiaal en traditionele kennis ter zake beschermen. De Commissie wil vooral duidelijke regels rond 'biopiraterij' en Europese onderzoekers beter toegang verlenen tot genetische rijkdommen. Zij zullen daarbij met de "gepaste voorzichtigheid" tewerk moeten gaan.
Genetische hulpbronnen spelen een belangrijke rol in talrijke economische sectoren, waaronder de veredeling van planten en dieren en de ontwikkeling van cosmetica en geneesmiddelen. Veel van deze hulpbronnen zijn afkomstig uit biodiversiteits-'hotspots' in ontwikkelingslanden. Het ontbreken van duidelijke regels heeft sommige landen ertoe aangezet buitenlandse onderzoekers van schending van hun soevereine rechten (biopiraterij) te beschuldigen.
Dat gebrek aan vertrouwen heeft soms geresulteerd in het opleggen van restrictieve voorwaarden die de toegang tot genetische rijkdommen belemmeren. De Europese Commissie doet nu een aantal voorstellen om die vrees weg te nemen en de mogelijkheden voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie inzake op de natuur gebaseerde producten en diensten te maximaliseren. Er komen uniforme spelregels voor alle EU-gebruikers van genetische hulpbronnen.
De voorgestelde verordening verplicht gebruikers zich ervan te vergewissen dat zij de genetische hulpbronnen en de daarop betrekking hebbende traditionele kennis gebruiken in overeenstemming met de toepasselijke wettelijke voorschriften van het land van oorsprong én dat de baten op een eerlijke en billijke manier worden gedeeld. Tevens moeten onderzoekers verklaren dat zij te werk gaan met de "gepaste zorgvuldigheid" waarin de verordening voorziet. Overtredingen van de verordening worden bestraft.
Er zal een EU-register van betrouwbare collecties (zoals zaadbanken en botanische tuinen) worden opgezet dat de collecties omvat die zich ertoe hebben verbonden uitsluitend volledig gedocumenteerde specimens van genetische hulpbronnen te verstrekken. Gebruikers die hun onderzoeksmateriaal aanschaffen bij een betrouwbare collectie, worden geacht aan het merendeel van hun verplichtingen inzake "gepaste zorgvuldigheid" te hebben voldaan. Ook zal een EU-platform worden opgezet om de toegangsvoorwaarden in de lidstaten te stroomlijnen.
De voorgestelde maatregelen zullen nu door het Europees Parlement en de Raad worden onderzocht en, zodra daarover overeenstemming is bereikt, deel gaan uitmaken van het Europees recht.
Meer info: Protocol van Nagoya
