"Heel wat boeren steken geld toe om te 'mogen' werken"

In 2012 werden 347 land- en tuinbouwersgezinnen, waarvan 188 nieuwe adviesvragers, door Boeren op een Kruispunt thuis bezocht voor begeleiding. Sinds de opstart in 2007 bezochten de adviseurs van de vzw meer dan vijf procent van de Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven. "Heel wat boeren steken geld toe om te mogen werken", verklaart directeur Riccy Focke het hoge aantal hulpzoekenden.

Uit de cijfers die Vlaams volksvertegenwoordiger Karlos Callens opvroeg bij minister-president Kris Peeters blijkt dat de vzw het vaakst over de vloer komt bij West-Vlaamse landbouwers. De verdeling van de adviesvragen loopt namelijk gelijk met het aantal land- en tuinbouwbedrijven per provincie.

Er zijn geen indicaties dat bepaalde deelsectoren meer aanmelden dan andere. "Zelfs wanneer de laatste productiecyclus in een subsector terug rendabel is, dan zijn er nog tal van bedrijven die zich aanmelden omdat ze de opgestapelde verliezen uit de vorige laagconjunctuur niet kunnen verwerken of niet gefinancierd krijgen", legt Riccy Focke uit waarom er in een bepaald jaar geen sector 'koploper' is.

Het is niet zo dat vooral kleinschalige land- en tuinbouwbedrijven hulp zouden vragen. "Relatief gezien (uitgedrukt in percentages) komen we zelfs vaker op de grote dan op de kleine bedrijven", zegt de directeur van de vzw. Daarom vraagt Boeren op een Kruispunt land- en tuinbouwers om enkel voor groei te kiezen als het technisch, financieel, juridisch, intellectueel, administratief, arbeidstechnisch, sociaal én familiaal haalbaar is.

Een project heeft maar slaagkansen als alle competenties voldoende zijn ingedekt. "Je wil als bedrijfsleider geen topresultaten realiseren en tegelijk virtueel failliet zijn. Bovendien is het niet omdat een nieuw project bedrijfseconomisch kansen heeft, dat een echtpaar over de draagkracht beschikt om dit aan te kunnen", wijst Focke op enkele valkuilen.

Studies van de Vlaamse landbouwadministratie hebben al meermaals aangetoond dat de verschillen in arbeidsinkomen van de landbouwers groot zijn tussen de deelsectoren en van jaar tot jaar kunnen veranderen. Ook in deelsectoren die een bevredigend jaar kennen, gaapt er bovendien een grote inkomenskloof tussen bedrijfsleiders van crisisbestendige bedrijven en van bedrijven die niet opgewassen zijn tegen een crisis.

"De groep land- en tuinbouwers met een te laag arbeidsinkomen ziet het dikwijls niet meer zitten en klopt daarom bij onze vzw aan", zegt Focke. "Sommige bedrijven hebben nog wel degelijk kansen, maar weten niet meer weten waar ze staan, en waar ze willen uitkomen: dit leidt tot allerlei spanningen, die verholpen kunnen worden met een goed gesprek."

Voor de psychosociale begeleiding van die mensen werkt Boeren op een Kruispunt samen met een aantal freelance-psychologen, die de boerenstiel kennen. Tijdens gesprekken ‘rond de keukentafel’ denken zij mee met de boer en gaan zij op zoek naar oplossingen die passen bij het beroep en de levensvisie van de boer of tuinder.

Boeren op een Kruispunt presenteert ook oplossingen voor land- en tuinbouwers met moeilijkheden via de website en de bijhorende nieuwsbrief. De vzw geeft les aan OCMW-medewerkers over de problematiek en hoopt dat vanaf dit najaar in alle provincies te kunnen doen. In West-Vlaanderen gaf Boeren op een Kruispunt een voordracht aan alle schepenen van landbouw en OCMW-voorzitters. Vanaf augustus volgen voordrachten in de andere provincies en voor verschillende erfbetredersgroepen uit de bedrijfswereld en de overheid.

De vzw onderscheidt zich door op meerdere domeinen te werken. Met de brochure 'Goede erfbetreders. Goede hulpverleners?' richt Boeren op een Kruispunt zich tot de vertegenwoordigers van banken, leveranciers en afnemers die dagelijks contact hebben met land- en tuinbouwers. “Oplossen is een werkwoord. U doet er dus goed aan om de klant te motiveren iets aan zijn situatie te doen”, lezen we in de brochure.

Open Vld'er Karlos Callens is zich ervan bewust dat landbouwers het soms moeilijk hebben. "Daarom is het goed dat de vzw Boeren op een Kruispunt intussen al meer dan vijf jaar actief is. Zeker omdat armoede op het platteland vaak verdoken blijft."