Nitraat zal oppervlaktewater EU nog decennia vervuilen
De kwaliteit van het oppervlaktewater in Europa verbetert, maar aan een te traag tempo. Slechts de helft van de waterlopen zal in 2015 voldoen aan de doelstellingen die de EU zichzelf heeft opgelegd. Meststoffen die de landbouw gebruikt, zijn een belangrijke bron van vervuiling. Aan het huidige tempo waarmee vooruitgang geboekt wordt, zal nog decennia lang teveel nitraat in het oppervlaktewater teruggevonden worden.
Het rapport van het European Environment Agency (EEA) beschrijft de waterkwaliteit van 104.000 rivieren, 19.000 meren en 4.000 kustzones in de EU. Er is sprake van "een grote verbetering" tijdens de voorbije twee decennia. Dat is te danken aan de wettelijke inperking van watervervuiling en een betere zuivering van het afvalwater. "Toch ziet het er naar uit dat de lidstaten de 'goede ecologische toestand' van hun oppervlaktewater in 2015 lang niet zullen halen", zegt EEA-directeur Jacqueline McGlade. Zij rekent erop dat de lidstaten snel meer inspanningen leveren.
De problemen blijven zowel bij oppervlakte- als grondwater groot zodat een 'goede ecologische en chemische toestand' veraf lijkt. De kaderrichtlijn Water eist nochtans dat de normen voor de waterkwaliteit vanaf 2015 behaald worden. Voor de vervuiling van het oppervlaktewater wijst EEA de landbouw nadrukkelijk met de vinger. Uitspoeling van nutriënten uit meststoffen leidt tot eutrofiëring. Het water wordt zo rijk aan voedingsstoffen dat algen floreren, terwijl het zuurstofgehalte en de biodiversiteit in het water dalen.
In meer dan 40 procent van de Europese waterlopen en kustwateren is er sprake van een significante impact van landbouw op de waterkwaliteit. Voor fosfaat dat onder meer van landbouw en huishoudens afkomstig is, zou de norm in 2027 bereikt worden. Hetzelfde kan niet gezegd worden van nitraat. EEA schrijft in zijn rapport dat uitspoeling van stikstof nog decennia lang het oppervlaktewater zal vervuilen wanneer er geen bijkomende inspanningen worden geleverd.
De mens schaadt de ecologische waarde van waterlopen niet alleen via vervuiling. Het rechttrekken en uitbaggeren van rivieren en het bouwen van dammen heeft een grote impact op ecosystemen en de habitats van soorten. Het milieuagentschap roept op om rivieren in hun natuurlijke toestand te herstellen. Vandaag hebben ingrepen van de mens een negatieve impact op de ecologische toestand van 40 procent van de Europese waterlopen en 30 procent van de meren.
Een tiende van het oppervlaktewater en een kwart van het grondwater scoort slecht op chemisch vlak. Dat wil zeggen dat er teveel zware metalen en andere schadelijke stoffen gevonden worden. Voor 40 procent van het oppervlaktewater in Europa zijn geen data voorhanden. De chemische kwaliteit van het grondwater is vooral bedroevend in Luxemburg, Tsjechië, Malta en België (Vlaanderen). Meer dan de helft van de grondwaterlichamen in deze lidstaten verkeert in slechte toestand.
Meer info: EEA-report European waters
