Academici pleiten in open brief voor voedselbeleid

In een open brief, gericht aan premier Wilmès en aan de ministers-presidenten van de gewesten, pleiten vooraanstaande academici voor een 'interfederale taskforce' die een voedselbeleid moet invoeren. “Laten we tijdens deze historische crisis, veroorzaakt door de coronapandemie, onze voedselzekerheid in orde brengen”, klinkt het.

Op 26 maart waarschuwden de Verenigde Naties dat ‘de coronavirus-gerelateerde lockdown maatregelen een wereldwijd voedseltekort kunnen veroorzaken’. Stijgende prijzen, voedselvoorraadtekorten, een sterke toename van de vraag bij producenten, protesten bij vrachtwagenbestuurders, moeilijke werkomstandigheden voor seizoenarbeiders... “Stuk voor stuk signalen die vragen oproepen over de spanningen in een voedseldistributiesysteem dat is georganiseerd rond just-in-time-stromen”, klinkt het in de open brief.

De Belgische federatie van de voedingsindustrie (Fevia) en de Vlaamse en Waalse landbouwfederaties (Boerenbond en FWA) hebben gevraagd om de voedingsindustrie als vitale sector te erkennen en de nodige crisismaatregelen te nemen om de continuïteit van de activiteiten alsook het aanbod te verzekeren. En hoewel de briefschrijvers positief staan tegenover dit initiatief, menen ze dat het onvoldoende is om het probleem in dit stadium aan te pakken.

“België heeft nood aan een minimum aan voedselonafhankelijkheid”, stellen de academici. “Daarom moet er zo snel mogelijk een weldoordachte strategie worden ontwikkeld en uitgevoerd. We staan aan het begin van het landbouwseizoen en de komende maanden worden de beslissingen genomen die de voedselproductie beïnvloeden. Niet alle gewassen zijn eetbaar voor de mens, landbouwgronden kunnen niet van de ene dag op de andere worden uitgebreid en zaaien dient op specifieke data te gebeuren.”

De briefschrijvers staan naar eigen zeggen klaar om premier Sophie Wilmès te ondersteunen bij de oprichting van een ‘interfederale taskforce’ die een veerkrachtig voedselbeleid voor ons land moet plannen en invoeren, volgens verschillende crisisscenario's en voor het geval de internationale handel de voedselvoorziening van de Belgen onvoldoende kan garanderen. “Er is een onlosmakelijk verband tussen regionale voedselzekerheid en nationale veiligheid”, klinkt het. “Daarom moet beleid tegelijk op lokaal, regionaal, Belgisch en Europees niveau ontwikkeld worden.”

“Volgens ons vindt de invoering van een noodplan voor een minimale en solidaire voedselzekerheid het best plaats in volledige transparantie”, klinkt het. “Prijzen, voorraden, aanvoerstromen, beteelde oppervlakten en de vraag naar en aanbod van levensmiddelen in België moeten aan een strenge en onafhankelijke controle worden onderworpen. Zaadbeheer, collectieve leveringscontracten, steun aan coöperaties, oproep aan burgers, ontwikkeling van voedselparken, toegang tot grond en steun voor werkgelegenheid in de landbouw, moeten allemaal in beschouwing worden genomen.”

Ten slotte roepen de academici de overheden op om de discussie ook naar het Europese niveau te brengen, om een resoluut duurzaam en verenigd gemeenschappelijk voedselbeleid te voeren, en om dit op te nemen in het kader van de VN-verklaring over de rechten van landbouwers, die toegang tot grond en zaden en voedselsoevereiniteit garandeert voor elk land. “België beschikt over vruchtbare grond en een soms onverwacht innovatie- en aanpassingsvermogen. Laten we dus snel handelen en de voedselzekerheid in binnen- en buitenland garanderen, zowel vandaag als morgen”, besluiten ze.

Deze open brief werd aan Premier Wilmès en aan de ministers-presidenten van de gewesten gestuurd, ondertekend door meer dan dertig vooraanstaande wetenschappers, onder wie Georges Allaert (UGent), Thomas Block (UGent), Eric Corijn (VUB), Olivier De Schutter (IPES-Food), Joachim Declerck (UGent), Michiel Dehaene (UGent), Joost Dessein (UGent), Hubert Gulinck (KUL), Johathan Holslag (VUB), Chris Kesteloot (KUL), Hans Leinfelder (KUL), Frederik Lerouge (PXL), Frank Moulaert (KUL), Frank Nevens (UGent), Henk Renting (AERES), Erik Swyngedouw (University of Manchester), Syvie Van Damme (HoGent-KASK), Barbara Van Dyck (Coventry University), Jean-Pascal van Ypersele (UCL) en Marjolein Visser (ULB).