Berichten over voedselrisico's beïnvloeden eetpatroon

Twee derde van de Europeanen heeft naar eigen zeggen zijn eetpatroon al eens aangepast na het vernemen van problemen met de voedselveiligheid. En voor één op de vijf zou het zelfs de eerste bekommernis zijn tijdens het boodschappen doen. Dat zijn erg opvallende resultaten uit een Eurobarometer-enquête. Waar Europeanen zich precies zorgen over maken, dat verschilt van lidstaat tot lidstaat. Pesticidenresidu in voeding is in eigen land de nummer één bezorgdheid en het is dat ook in onder meer Frankrijk en Spanje. Mistoestanden in de veehouderij (o.a. overmatig gebruik van antibiotica) en verontreinigde dierlijke producten scoren ook hoog, net zoals mogelijke problemen met voedseladditieven. Des te groter het vertrouwen in wetenschappers en de 'gevestigde' instituten, des te geruster is men in de veiligheid van zijn voedsel.

Bijna tien jaar was het geleden dat Europa zijn bevolking aan het woord liet over voedselveiligheid. Aanleiding om dit opnieuw te doen, was de eerste Werelddag inzake voedselveiligheid op 7 juni. Vaak wordt gezegd dat de beschikbaarheid van voldoende en veilig voedsel tegenwoordig een evidentie is zodat de consument andere verwachtingen stelt, zoals de duurzaamheid van de productiewijze. Afgaand op de resultaten van de Eurobarometer-enquête verdient dat nuance. Voedselveiligheid komt er namelijk nog altijd als derde aankoopcriterium uit, na herkomst en kostprijs maar voor smaak. Van alle respondenten in Europa zegt 22 procent dat voedselveiligheid hun eerste bekommernis is bij een aankoop.

In eigen land scoren kostprijs en smaak significant hoger dan herkomst en voedselveiligheid. Voor één op de drie Belgen is het vanzelfsprekend dat het verkochte voedsel veilig is. Onze landgenoten zijn er duidelijk wat geruster in dan de meeste andere Europeanen. Als ze zich zorgen maken, dan is dat het vaakst over pesticidenresiduen in voeding. Bezorgdheden twee en drie zijn milieuverontreinigende stoffen in vis, vlees of zuivel en restanten van antibiotica, hormonen of steroïden in vlees. De makers van de enquête kozen er voor om (verboden) hormonen en steroïden in hetzelfde voorbeeldantwoord te schrijven als diergeneeskundig gebruik van antibiotica. Voedselhygiëne is in de ogen van de Belgen een groter pijnpunt voor de voedselveiligheid dan voedseladditieven.

Twee derde van de Europeanen zou zijn eetpatroon aanpassen naar aanleiding van een voedselschandaal. De gedragswijziging bij de ondervraagde Belgen is vaker tijdelijk dan definitief. Een kwart van de ondervraagde landgenoten maakt zich wel zorgen bij het vernemen van voedselrisico’s, maar past zijn eigen consumptiegedrag nooit aan. Vrouwen en hoger opgeleiden laten zich sterker beïnvloeden door de informatie die ze krijgen over voedselveiligheid. Het opleidingsniveau beïnvloedt ook het bewustzijn en de bezorgdheid inzake voedselrisico's.

Hoe er gewaakt wordt over onze voedselveiligheid lijkt voor velen een blinde vlek. Minder dan de helft van alle respondenten is zich bewust van de regelgeving daaromtrent. Minder dan drie op de tien weet dat Europa op wetenschappers vertrouwt voor expertenadvies inzake voedselveiligheid. Wetenschappers genieten samen met consumentenorganisaties wel het meeste vertrouwen als het gaat over voedselgerelateerde risico’s. Ook landbouwers, nationale autoriteiten en EU-instanties worden geloofd. Het vertrouwen in mededelingen over voedselrisico's die uitgaan van voedingsindustrie, supermarkten en restaurants staat op een lager pitje. Net zoals in 2010 krijgen Europeanen informatie over mogelijke voedselrisico’s vooral mee via het tv-journaal.

Meer info: Eurobarometer on Food Safety