Besmettelijk tomatenvirus sluipt Europa binnen

Het Tomato brown rugose fruit virus, een relatief nieuw virus in de tomatenteelt, werd voor het eerst gesignaleerd in 2014 in Israël en in Jordanië. “Bij tomaten veroorzaakt het virus symptomen als mozaïekvorming op jonge bladeren en gele vlekken op vruchten, waardoor die vruchten onverkoopbaar worden”, weet het Federaal Voedselagentschap. Het virus is echter niet schadelijk voor de volksgezondheid. Eind 2018 werd het virus ook in Duitsland aangetroffen en daarna waren er ook meldingen uit onder andere Italië en het Verenigd Koninkrijk. “Recent meldden onze Nederlandse collega’s een besmetting bij een tomatenteler in Westland, een tuinbouwgebied in Nederland.” Vanaf 1 november treden Europese noodmaatregelen in werking om de verspreiding van het virus tegen te gaan.

Het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) is een virus dat kan voorkomen op tomaat, paprika en Spaanse peper. Het virus is niet gevaarlijk voor mensen of dieren, maar tast de teelt wel aan. “ToBRFV behoort tot de tobamovirussen”, laat het FAVV weten. “Dat soort virussen zijn makkelijk via contact overdraagbaar op gezonde planten en dus zeer besmettelijk. Denk bijvoorbeeld aan besmetting via handen, handschoenen, gebruikte gereedschappen of mobiele telefoons.” Maar het virus kan ook via zaad worden overgedragen op jonge planten. “Via handel in (besmet) zaad kunnen de virussen over grote afstanden worden verspreid. Er zijn zelfs aanwijzingen dat hommels het virus kunnen verspreiden.”

Het virus werd voor het eerst gesignaleerd in Israël en Jordanië, maar eind vorig jaar dook het ook op in Duitsland, Italië, Mexico, Turkije, China en het Verenigd Koninkrijk. Het virus werd ook onlangs op een Nederlands tomatenbedrijf ontdekt. “Voor alle plantenkwekers gelden vanaf nu extra eisen bij de afzet van tomaten en paprikaplanten”, laat de Nederlandse tegenhanger van het FAVV weten.

Eind september al werd het Europese noodbesluit voor ToBRFV gepubliceerd. “Vanaf 1 november 2019 zullen de maatregelen in voege treden voor tomaat, paprika en pepers”, weet het FAVV. “Dit om de introductie en de verspreiding van het virus in de Europese Unie te voorkomen.” Alle lidstaten hebben dan meldingsplicht en moeten jaarlijks een monitoring uitvoeren op hun grondgebied om de aanwezigheid van het virus te onderzoeken. “In België zal dit door ons gebeuren”, laat het FAVV weten.

Verder moet zaaizaad en plantgoed (tomaat, paprika en pepers) afkomstig uit de EU voorzien zijn van een plantenpaspoort en afkomstig zijn uit gebieden waarvan gekend is dat het virus er niet voorkomt. Plantgoed en zaaizaad afkomstig uit derde landen moeten voorzien zijn van een fytosanitair certificaat. De maatregelen gelden tot eind maart 2022.

“Bij vaststelling van het virus in de vruchtenteelt zal het FAVV in samenwerking met de proefcentra maatregelen moeten opleggen”, klinkt het. “Besmette en naburige planten zullen vernietigd worden en tijdens de teeltwissel zal er een grondige reiniging en ontsmetting moeten plaatsvinden. Dit zal, zeker voor de eerste gevallen, geval per geval geëvalueerd en opgevolgd worden.” Het FAVV raadt telers aan om al preventief de nodige hygiënemaatregelen te nemen.