Boer en loonwerker aarzelen met vernieuwen machinepark
Waar het eenvoudig rapporteren is over de tractorverkoop – die herneemt weer na een mager 2016 – is het lastiger om een eenduidig beeld te krijgen van de machineverkoop. Sectorfederatie Fedagrim deed tijdens Agribex toch een poging met als hoofdboodschap dat de verkoop in 2016 en de eerste jaarhelft van 2017 tegenviel. Uitzonderingen bevestigen de regel. Zo zijn er bijvoorbeeld minder ploegen verkocht, maar blijft de verkoop van mesttechniek stabiel en zijn er spectaculair veel aardappelrooiers verkocht. Door de schaalvergroting in de landbouw zijn de verkochte machines groter, gesofisticeerder en bijgevolg ook duurder.
Voor, tijdens en na Agribex hopen de verkopers van landbouwmachines hun jaar goed te maken want de verkoopcijfers van de meeste firma’s ogen niet al te rooskleurig. Waar de dealers van tractoren profiteren van de grote vraag naar kleine (< 50 pk) tractoren voor niet-landbouwgebruik kunnen ploegen, spuittoestellen en drijfmesttanks alleen gesleten worden aan boeren en loonwerkers. Zij hielden hun centen op zak in het barslechte jaar 2016 en zijn nu nog altijd voorzichtig met investeren.
De toeleveranciers, bij monde van Fedagrim, rapporteerden tijdens Agribex over de verkoopcijfers van landbouwmateriaal. Waar tuinaannemers en groenvoorzieners volop investeren in de toekomst gaat de vernieuwing van het machinepark op land- en tuinbouwbedrijven veel trager. Enkele voorbeelden: de verkoop van verreikers daalde in 2016 met 12 procent tot 587 stuks. Van hét basiswerktuig van de boer – nog altijd de ploeg – werden er slechts 249 stuks verkocht in 2016 en 2017 dient zich niet beter aan. De grootste terugval is merkbaar bij de grote ploegen, met meer dan vijf scharen, die de markt in het verleden aantrokken.
Ook de markt voor de andere grondbewerkingsmachines is gekrompen in 2015 en 2016, wat vooral te wijten is aan de sterk gedaalde verkoop van rotoreggen voor de zaaibedbereiding. In vijf jaar tijd is de verkoop van deze eggen gedaald met 44,8 procent, maar toch hebben ze nog steeds het grootste marktaandeel (53,5 % in 2016). Grote veranderingen zijn er in 2017 niet, dus blijven boeren zich voor grondbewerking behalve rotoreggen met vaste tanden ook diepwoelers, schijveneggen en rotoreggen met flexibele tanden aanschaffen.
Cultivatoren ontbreken in bovenstaand lijstje omdat ze een aparte vermelding krijgen in het economisch dossier van Fedagrim. Net zoals bij de andere grondbewerkingsmachines was het jaar 2016 niet erg overtuigend. De cultivatoren met vaste tanden van minder dan drie meter breed hebben al jaren het grootste marktaandeel. In 2016 bedroeg dat 59 procent en dat veranderde in de eerste jaarhelft van 2017 niet.
Ook de fabrikanten van zaaimachines lijden onder de sterke daling van de machineverkoop. Vorig jaar gingen er 361 van de hand, wat er historisch weinig zijn. De ‘ouderwets betrouwbare’ mechanische rijenzaaimachine heeft nog steeds een marktaandeel van 48 procent bij de nieuw verkochte machines. In de eerste zes maanden van dit jaar hebben boeren en loonwerkers nog minder zaaimachines aangeschaft, maar hun aankopen betroffen vooral (duurdere) pneumatische precisiezaaimachines.
Kunstmest strooien boeren meestal zelf zodat er meer potentiële kopers in de markt zijn dan voor de heel grote machines die vooral door loonwerkers aangeschaft worden. Dat vertaalt zich echter niet in hoge verkoopcijfers want meer dan 288 stuks konden dealers in 2016 niet slijten. Aan de eerste jaarhelft van 2017 beleefden ze meer plezier want bij het begin van de zomer waren er al meer strooiers verkocht dan in heel 2016. Voor het uitrijden van dierlijke mest zijn drijfmesttanks en stalmestverspreiders nodig. De verkoop daarvan piekte in 2014 en bleef daarna stabiel. De eerste zes maanden van 2017 wijzen op een lichte daling van de vraag in alle categorieën. Vorig jaar zijn er 64 grote drijfmesttanks (>13.000 liter) verkocht, 61 kleine exemplaren (<13.000 liter) en 37 stalmestverspreiders.
De toepassing van gewasbeschermingsmiddelen luistert nauw, maar de bestaande machines worden meestal goed onderhouden – ook vanwege de verplichte driejaarlijkse keuring – zodat ze lang meegaan. In 2016 werden 226 nieuwe exemplaren verkocht, en in de eerste jaarhelft van 2017 waren het er 171. De kleinste spuitmachines koppel je aan met de lift van de tractor en je moet de spuitbomen manueel openklappen. Zulke machines worden steeds minder verkocht en hun marktaandeel daalt naar 17,7 procent. De gedragen spuitmachines met hydraulisch plooisysteem hebben nog steeds het grootste marktaandeel (37,6 % in 2016). Getrokken spuittoestellen zijn er vorig jaar 72 verkocht en 29 loonsproeiers of grote akkerbouwers schaften zich een nieuwe zelfrijdende spuit aan.
Het lichtpunt van 2016 voor machinedealers was de verkoop van aardappelrooiers. De laatste vijf jaar waren het er nooit zoveel, namelijk 85, en dat komt door de groei van akkerbouwbedrijven die zich specialiseren in aardappelteelt. De verkoop van aardappelplanters (32 stuks) is licht gestegen tegenover 2015, maar doet onder voor de cijfers in voorgaande jaren. Tijdens de eerste zes maanden van 2017 blijven de rooimachines het spectaculair goed doen want de verkoop is bijna verdriedubbeld tegenover dezelfde periode in 2016. Fedagrim verwacht dat het eindresultaat dat van 2016 zal evenaren of overtreffen.
Aan het materiaal specifiek voor veehouderij (maaiers, schudders, hakselaars, enz.) besteden we in een volgend artikel aandacht.
