Boer omarmt technologie àls hij er zelf beter wordt

In hartje Brussel werd vorige week van gedachten gewisseld over de digitalisering van landbouw. De Europese sectorfederatie van de landbouwmechanisatie (CEMA) stelt met ‘Farming 4.0’ een snelle technologierevolutie in het vooruitzicht. Zijn boeren daar klaar voor, wou meer dan één aanwezige weten. “Als de technologie beantwoordt aan een behoefte op een landbouwbedrijf, dan zijn boeren daar klaar voor”, bezweert Daniel Azevedo van de Europese boerenkoepel Copa-Cogeca. Impliciet geeft hij zo te kennen dat er al veel technologische snufjes op de markt zijn gekomen waar een boer niets aan heeft. De prijs zou minder een obstakel zijn omdat kleine landbouwbedrijven via hun loonwerker mee kunnen genieten van nieuwe doch dure technologie.

Landbouwers beschikken net als de grote meerderheid van de bevolking over een smartphone, maar maakt hen dat klaar voor de digitale revolutie in hun sector? Van een landbouwer worden steeds betere ICT-vaardigheden verwacht, wil hij nieuwe technologie optimaal kunnen gebruiken. “De digitalisering zal hun manier van werken veranderen”, klinkt het overtuigd bij AGCO, een fabrikant van tractoren voor wie digitale dienstverlening steeds belangrijker wordt.

Tractoren en andere machines worden almaar vernuftiger dankzij alle elektronica aan boord. Het wordt best complex om alle mogelijkheden van de modernste technologie te benutten. Boerenkoepel Copa-Cogeca laat zich daar niet door afschrikken. “In iedere sector zijn tegenwoordig digitale vaardigheden nodig. “We moeten de condities creëren waarbinnen landbouwers van technologie gebruik kunnen maken, dus moeten scholen onderwijzen in ICT en hebben we ook op het platteland breedbandinternet nodig”, zegt Daniel Azevedo, beleidsadviseur bij Copa-Cogeca.

Vanwege de hoge kostprijs van nieuwe snufjes zijn loonwerkers sneller met de implementatie daarvan dan landbouwers. Hun Europese sectorfederatie CEETTAR gelooft dat loonwerkers hun meerwaarde nog beter zullen kunnen bewijzen met behulp van digitale data. “Data-uitwisseling zorgt voor een directe dialoog tussen landbouwer en loonwerker. Het vormt een goede basis voor een langdurige samenwerking want een boer weet dat ik zo kan bijdragen aan het verbeteren van zijn bedrijfsvoering”, zegt CEETTAR-voorzitter Klaus Pentzlin, zelf als loonwerker actief in de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein. Ook hij stoort zich aan het ontbreken van breedbandinternet: “Boeren zijn nog vaak de laatsten die er over kunnen beschikken.”

De onheilstijding als zou digitalisering het einde van de zelfstandigheid van een landbouwer betekenen, werd niet geloofd op de CEMA-top. “De beslissingsmacht blijft in handen van de boer. Hij zal ook moeten waken over de kwaliteit van de vergaarde data. Boeren vergaren overigens al heel lang data over hun bedrijfsvoering. Het enige verschil is dat het nu kan met moderne tools zodat ze meer informatie kunnen halen uit al die gegevens”, klinkt het.

Namens het voor digitalisering verantwoordelijke directoraat-generaal van de Europese Commissie nam de Fransman Joël Bacquet het woord: “Er zijn een aantal uitdagingen zoals ‘plug-and-play’-freedom die landbouwers toelaat om eenvoudig van dataplatform te wisselen. Hoewel er door fabrikanten aan gewerkt wordt (b.v. Isobus-systeem zodat niet voor elke machine een andere terminal in de tractor geplaatst moet worden), is uitwisselbaarheid nog altijd een werkpunt. Rond bestaande datastromen kunnen ook nog meer vernieuwende diensten worden uitgewerkt. De noden op de landbouwbedrijven variëren naargelang hun grootte. “Belangrijk is dat we duidelijke voorbeelden geven en niet in algemeenheden praten over de technologie zodat de boer het concrete voordeel ziet”, zegt Azevedo.

Gevraagd naar de obstakels voor de digitalisering van landbouw antwoordde het publiek in een pop-up enquête dat het te duur (60%) en te gecompliceerd (33%) is. Prettige vaststelling voor de vertegenwoordigers van de Europese Commissie: slechts negen procent denkt dat overregulering het probleem is. Fabrikanten AGCO en Claas counterden het hoge prijskaartje: “Er kruipt veel geld in onderzoek en ontwikkeling, centen die ook van investeerders buiten onze industrie komen en die doen dat niet voor hun plezier. Naast de betalende dienstverlening zijn er gratis laagdrempelige dataplatformen, die een opstapje kunnen betekenen naar meer gesofisticeerde (en betalende diensten). Vergelijk het met een consultant die ook betaald moet worden.”

Boerenkoepel Copa-Cogeca beaamt dat de technologie duur maar wellicht noodzakelijk is om competitief te blijven.
Schaft de boer zelf niet de laatste technologie aan, dan zal zijn loonwerker het wel doen. Die laatste hoopt natuurlijk dat hij de extra investering kan doorrekenen aan zijn klanten. “Als boeren een positief effect merken in hun portemonnee zal dat wel lukken”, denkt loonwerker en sectorwoordvoerder Pentzlin. Bovendien moet niet elke investering in data-uitwisseling afgewenteld worden op de klant. “Als een machinedealer door ondersteuning vanop afstand kan vermijden dat een machine in panne valt, dan is mij dat ook geld waard. In plaats van met de auto van het ene naar het andere veld te rijden, zie ik nu op de pc waar mijn medewerkers aan de slag zijn. De kostprijs van dat soort technologie hoeven we niet volledig te recupereren bij de boer.”

Nog volgens Pentzlin kunnen kleine landbouwbedrijven niet zelf het geld ophoesten voor de laatste snufjes, maar genieten zij via hun loonwerker wel graag mee van de voordelen. Een andere optie, die Copa-Cogeca onder de aandacht brengt, is de technologie gezamenlijk aanschaffen en binnen een boerencoöperatie de kosten delen. Een kostprijs die op termijn nog zal dalen, wanneer de productieaantallen groter worden. Op de vraag hoever de digitalisering van landbouw zal reiken, antwoordde de helft van het publiek dat robots over tien jaar meer en meer de door de mens bestuurde machines zullen vervangen. Eén op de drie aanwezigen was van mening dat enkel grote landbouwbedrijven de switch zullen maken. Voor boerenkoepel Copa-Cogeca is het belangrijk dat alle landbouwbedrijven kunnen deelnemen aan de digitalisering, en niet enkel de grote bedrijven.