Boerderijen zouden vierkant draaien zonder vrouwlief

Peter Erik Ywema zit ondertussen al drie weken op de fiets. Zijn doel? Na 3.000 kilometer het zuiden van Spanje bereiken en op weg naar ginder bij een 40-tal landbouwers halt houden. Zijn missie? De band tussen boer en burger aanhalen. Hij doorkruiste reeds Nederland, België en Frankrijk en overnachtte telkens bij landbouwfamilies. Wat hem daarbij opviel? Dat de meeste boerderijen overgedragen worden van vader op zoon. Toch spelen vrouwen een belangrijke rol op het landbouwbedrijf. Ofwel werken ze vol- of deeltijds mee, ofwel houden ze het huishouden recht en geven ze hun man aan de keukentafel bedrijfsadvies. En werken ze buitenshuis, dan was dat bij de gezinnen die Ywema ontmoette toeval of niet altijd in een zorgfunctie.
1 februari 2018  – Laatste update 14 september 2020 14:43
Lees meer over:

Peter Erik Ywema zit ondertussen al drie weken op de fiets. Zijn doel? Na 3.000 kilometer het zuiden van Spanje bereiken en op weg naar ginder bij een 40-tal landbouwers halt houden. Zijn missie? De band tussen boer en burger aanhalen. Hij doorkruiste reeds Nederland, België en Frankrijk en overnachtte telkens bij landbouwfamilies. Wat hem daarbij opviel? Dat de meeste boerderijen overgedragen worden van vader op zoon. Toch spelen vrouwen een belangrijke rol op het landbouwbedrijf. Ofwel werken ze vol- of deeltijds mee, ofwel houden ze het huishouden recht en geven ze hun man aan de keukentafel bedrijfsadvies. En werken ze buitenshuis, dan was dat bij de gezinnen die Ywema ontmoette toeval of niet altijd in een zorgfunctie.

Peter Erik Ywema fietst van zijn woonplaats in Nederland naar het zuiden van Spanje, en houdt onderweg halt bij zoveel mogelijk landbouwers. Als directeur van het SAI Platform was Ywema de afgelopen 10 jaar bezig met de verduurzaming van de agrovoedingsketen. De initiatiefnemers van dat platform zijn multinationals zoals Coca-Cola, Nestlé en Unilever. De criteria waaraan hun leveranciers moeten voldoen, geven hen garanties omtrent de duurzaamheid van de aangeleverde landbouwgrondstoffen. In zijn functie bij SAI heeft Ywema veel over landbouwers maar weinig mét hen gepraat. Zijn fietstocht geeft hem tijd om bij te praten.

Op de boerderijen in Nederland, België en Frankrijk waar hij tot dusver halt hield, viel het Ywema op dat vrouwen een weinig zichtbare maar niet te onderschatten rol spelen op boerderijen. Hij schrijft er over in zijn reisblog: “Op zeven van de negen boerderijen waar ik tot dusver kwam, gaat het bedrijf over van vader op zoon. De twee andere landbouwers hebben enkel dochters en geen van hen wil in de voetsporen van vader treden. Vrijwel overal werkt de echtgenote mee op het bedrijf, soms voltijds maar vaker deeltijds. Toeval of niet, de echtgenotes van landbouwers die buitenshuis werken vervullen allemaal een zorgfunctie.”

Waarom zijn er niet meer vrouwelijke bedrijfsleiders in de landbouw actief, vraagt Peter Erik Ywema zich af. Hij ontmoette één landbouwstudent, nota bene een jonge vrouw, die de boerenstiel niet van thuis uit meekreeg maar toch droomt van een eigen landbouwbedrijf. Het overwicht aan mannelijke bedrijfsleiders wijst erop dat het toch vooral mannen zijn die zich aangetrokken voelen tot de boerenstiel. Heeft het te maken met het fysiek zware werk, de lange werkdagen of de eenzaamheid van de boerenstiel? Is er een boerderijwinkel aanwezig waar hoeveproducten verkocht worden, dan is het vaak de vrouw die dat runt.

De werkverdeling op de boerderij vervalt in man-vrouw stereotypen, waarbij de echtgenote het huishouden regelt. Met grote gezinnen die twee tot zes kinderen tellen en niet één van de koppels die gescheiden is, ligt het privéleven van de bezochte landbouwers niet in het verlengde van de statistische gemiddelden. Op alle boerderijen vervult de vrouw des huize een belangrijke rol. Zelfs al werkt ze buitenshuis, dan nog kan haar man op haar rekenen om het werk op de boerderij rond te zetten. “Als echtgenote van een landbouwer kan je niet onverschillig blijven tegenover de boerderij”, stelt Ywema vast.

De taken op de boerderij die meer naar tuinieren neigen, genieten meer interesse bij de vrouwen die de Nederlander ontmoette op de boerderijen waar hij al kort verbleef. “Denk aan kruiden of groenten telen, eieren produceren voor eigen gebruik en thuisverkoop, enz.” Ywema blijft daarom met de vraag worstelen of de boerenstiel een job voor mannen is, “of het in werkelijkheid een familietaak is omdat geen mens het alleen kan klaarspelen?”

De voormalige SAI-directeur schrikt van de complexiteit van het beroep: “Boeren verrichten zware handenarbeid, kennen hun gewassen en dieren, hebben technische vaardigheden evenals kennis van administratie, beschikken over de mentale hardheid om in weer en wind te werken en over de kwaliteiten van een verkoper. Dat is me wel wat! Zelfs al doet een man dat voornamelijk alleen, altijd zal hij sterk leunen op zijn echtgenote voor bedrijfsadvies aan de keukentafel en het runnen van het huishouden.”

Meer info: Connecting Farmers

Beeld: Peter Erik Ywema

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek