Boerenbond peilt naar de behoeften van 'nieuwe boeren'

Het aantal landbouwbedrijven in Vlaanderen neemt al een aantal decennia af met drie à vier procent per jaar. Er zijn te weinig starters in de sector om de uitstroom op te vangen. De witte raven die voor zichzelf een toekomst weggelegd zien als landbouwer worden daarom zo goed mogelijk begeleid door Boerenbond. Getuige daarvan is het twee jaar geleden opgerichte Kenniscentrum Bedrijfsopvolging waar de huidige en volgende generatie boeren terechtkunnen met vragen omtrent een bedrijfsovername. Zo’n bedrijfsovername verloopt meestal in familiaal verband zodat Boerenbond de nieuwe boeren, in de zin van starters die niet opgegroeid zijn op een landbouwbedrijf, niet structureel bereikte. Daar wil de organisatie verandering in brengen.

Bij ‘jonge landbouwers’ moet je onwillekeurig denken aan jongeren die het landbouwbedrijf van hun ouders overnemen. Dat is geen verkeerde gedachte want zo loopt het meestal en door het almaar kapitaalintensiever worden van landbouw is een bedrijfsovername buiten familieverband veel minder evident voor een jonge starter. Toch bestaat de volgende generatie niet alleen uit ‘zonen en dochters van’. Nieuwe verdienmodellen in de landbouw, genre zelfplukboerderij en stadslandbouw, oefenen een grote aantrekkingskracht uit op mensen van buiten de sector.

De bedrijfsleiders die functioneren in zo’n nieuw bedrijfsmodel worden ‘nieuwe boeren’ genoemd, ook omdat de landbouwsector totaal nieuw voor hen is. Ze zoeken noodgedwongen zelf hun weg want de bestaande structuren zijn niet echt aangepast aan hun experimentele boerderijen. Bij Boerenbond zijn ze zich daarvan bewust, en heeft het Hoofdbestuur beslist dat deze nieuwe boeren, maar ook nieuwe verdienmodellen (of ze nu door mensen van buiten of van binnen de sector ingevuld worden) een structurele plaats verdienen binnen de reguliere Boerenbond-werking. In diverse projecten of bij lokale initiatieven werkt Boerenbond al met hen samen, maar dit gebeurt facultatief en is niet ingebed in de globale Boerenbond-werking.

De grootste landbouworganisatie van Vlaanderen is om twee redenen gecharmeerd door de ‘nieuwe boeren’. Enerzijds pionieren ze met nieuwe economische verdienmodellen, anderzijds bewijzen ze ook hun sociale meerwaarde. Peter Van Bossuyt, directeur van de studiedienst van Boerenbond zegt daarover: “Als organisatie steunen wij community supported agriculture (CSA) en stadslandbouw onder meer omdat consumenten zo leren wat het is om in open lucht te telen. Ze zien met eigen ogen dat een oogst kan mislukken.”

“Nieuwe boeren hebben deels dezelfde bezorgdheden als onze huidige leden, maar ze zitten ook met heel specifieke vragen”, zegt Boerenbond-woordvoerder Anne-Marie Vangeenberghe. “Zoals Boerenbond in het verleden heeft gedaan voor bioboeren en voor landbouwers actief in hoeveverkoop of -toerisme wil de organisatie nu een specifieke werking uitbouwen voor nieuwe boeren.” Eerst is de vraag aan de orde wat ‘nieuw’ is. “Omschakelen naar bio is bijvoorbeeld geen nieuwigheid meer, maar vraag me niet naar een concrete definitie want daarvoor is het nog te vroeg”, aldus Vangeenberghe.

Boerenbond zal daar de komende maanden een beter zicht op krijgen door het raadplegen van leden-landbouwers met een nieuw of verbreed verdienmodel. Ook niet-leden zullen gepolst worden naar hun specifieke bekommernissen en verwachtingen ten aanzien van Boerenbond. Gezien de grote diversiteit aan bedrijven en initiatieven lijkt het nodig om keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Het is aan de betrokken bedrijven om die mee te bepalen. Dat kan tijdens de per provincie georganiseerde brainstormsessies.