Boerenprotest tegen lage melkprijs bij Milcobel

Voor melkveehouder Kristof Desmedt, één van de initiatiefnemers van de protestactie, is de maat al langer vol. “Wij willen weten waarom het prijsverschil met andere zuivelbedrijven zo groot is, blijft én verder toeneemt”, vertelt hij. “Milcobel biedt ons vandaag 27 euro per 100 liter terwijl onze Waalse collega’s van LDA op 30,5 euro zitten. Bij FrieslandCampina en Danone kloppen ze zelfs af op 34 en 37 euro.”

Desmedt runt een landbouwbedrijf met 110 melkkoeien, jaarlijks goed voor 1 tot 1,2 miljoen liter melk. En snelle rekensom leert dat het verschil met zijn collega’s van LDA oploopt tot maar liefst 35.000 euro. Daarmee draait hij momenteel verlies. “In 2017 heb ik fors geïnvesteerd in een nieuwe stal, maar ik probeer mijn kosten te drukken. Uit noodzaak heb ik mijn leningen bij de bank moeten herzien en ik probeer goede resultaten te halen op mijn bedrijf. Maar zonder goede melkprijs is dat een slag in het water. Als er tegen eind dit jaar geen beterschap komt, vrees ik dat het gedaan is met mijn bedrijf.”

Verhuizen naar een andere melkerij is bovendien geen optie. FrieslandCampina heeft een ledenstop ingevoerd. Bij LDA zouden er vanaf volgend jaar weer nieuwe leden terecht kunnen, maar tegen veel strengere voorwaarden waardoor het waarschijnlijk niet voordeliger zal zijn om over te stappen. “Het is erg jammer”, zegt Desmedt. “Eigenlijk zouden wij heel trots moeten zijn op onze melkerij, maar dat zijn we niet meer.”

Voor en door de boeren

Milcobel is met 2.500 leden-melkveehouders de grootste zuivelcoöperatie van ons land en is bekend voor de Brugge-kazen, mozzarella en ijsproducten voor de huismerken van de retailsector. De coöperatie werd in 1906 opgericht door enkele kleinere melkerijen die beslisten om de krachten te bundelen onder het motto ‘voor en door de boer’. Al is daar op vandaag niet meer veel van te merken. Naast de lage melkprijs is de transparantie een groot twistpunt onder de boeren.

Blinde groei

De voorbije jaren waren gekenmerkt door een exponentiele groei. “Het aantal liter opgehaalde melk steeg van 1,2 miljard tot 1,7 miljard, maar er was geen afzet voor. Er werd ook altijd de boodschap gegeven om meer te produceren omdat er toch ophaalgarantie was, maar dat was een verkeerd signaal”, schetst Vandamme. “Goed, die melk wordt verwerkt in onder andere melkpoeder. Maar dat is een bulkproduct zonder veel toegevoegde waarde dat afgezet wordt op de wereldmarkt en waarvoor je geen goede prijs krijgt. Een visie op lange termijn is er nooit geweest.”

Gerommel aan de top

Ook in het bestuur van Milcobel zijn er de laatste tijd heel wat verschuivingen geweest. Eind 2019 werd CEO Peter Koopmans ontslagen nadat hij amper 19 maanden eerder de pensioengerechtigde Eddy de Mûelenaere had opgevolgd. In juni 2020 stemde de algemene vergadering voorzitter Dirk Ryckaert en ondervoorzitter Kris D’haemer weg uit onvrede met het gevoerde beleid.

Eind mei kwam Nils van Dam aan het roer van de coöperatie, met als voornaamste taak om het bedrijf een nieuwe wending te geven. Hij pakte meteen uit met besparingsplannen en een transformatietraject die de organisatie volledig moet hertekenen. “Maar het plan zoals het nu voorligt, spreekt van 2025”, aldus Vandamme. “Dat is nog eens 5 jaar dat onze mensen door het stof moeten kruipen en dat is niet houdbaar.”

Rome is ook niet op 1 dag gebouwd

Dat wordt meteen door Nils van Dam genuanceerd. “Het programma dat voorligt zal inderdaad 50 miljoen euro besparing opleveren tegen 2025. Maar dat wil niet zeggen dat het bedrag er pas over 5 jaar zal zijn. Ook in de komende jaren zal er telkens een bedrag op tafel liggen. We bouwen die 50 miljoen op met besparingen die er al zullen zijn tijdens 2021, 2022, 2023 en 2024 .”

Dat heeft de nieuwbakken CEO ook verteld aan de delegatie landbouwers die hij ontving naar aanleiding van de protestactie. “Ik heb veel begrip voor hun woede en frustraties. En ze hebben gelijk, de melkprijs is vandaag te laag”, aldus van Dam. “Maar dat is net het mandaat dat ik van de raad van bestuur gekregen heb toen ik 3 maand geleden benoemd werd, om die melkprijs naar boven te krijgen.”

Op vandaag kon van Dam niet in detail treden over de toekomstplannen die op tafel liggen, want die moeten eerst nog doorgesproken worden met de raad van bestuur. Eind oktober zal dat wel kunnen. “Ik ben ervan overtuigd dat wij een ambitieus plan aan het uitbouwen zijn waar heel veel perspectief in zit. Ik snap de tijdsdruk bij onze leveraars bovenop alweer een nieuwe CEO met nieuwe beloftes. Maar ik hoop dat ze kijken naar wat ik doe en dat ze kunnen zien dat er iets zal veranderen.”

Toch licht hij al een tipje van de sluier. Ten eerste wil hij de productmix aanpakken, die volgens hem te veel gericht is op bulkproducten zoals melkpoeder of room, waarmee hij de analyse van Hendrik Vandamme volgt. “Maar dat pas je natuurlijk niet aan van de ene dag op de andere, daar heb je een lange termijn benadering voor nodig.”

Daarnaast is er een heuse efficiëntie- en verbeteringsoperatie aan de gang waarin ook het besparingsplan past. “Het gaat daarbij om de creatie van partnerships en toegevoegde waarde, het is niet zomaar met de kaasschaaf of met de botte bijl dat we erdoor gaan”, verduidelijkt van Dam.

“Ik hoop dat we snel allemaal samen, zoals de gedachte van een coöperatie het voorschrijft, vooruit kunnen en elkaar positieve energie kunnen geven”, besluit hij. “De ambitie moet zijn dat we een competitieve melkprijs hebben. Maar ik hoop dat wij snel het vertrouwen kunnen heropbouwen en samen naar oplossingen gaan.”

De actievoerders betreuren dat ze niet naar huis konden met concrete oplossingen. “Iedere maand die extra passeert, betekent geld dat weg is natuurlijk.” Toch gunnen ze van Dam het voordeel van de twijfel. “Hij is nog maar pas bezig en het is aan hem om de stal uit te mesten. We zullen nu nog 2 maanden extra geduld hebben, maar is er daarna geen beterschap, dan komen we terug met hardere acties.”