Brexit: “Geen akkoord tegen eender welke prijs”

De lidstaten van de Europese Unie hebben dinsdag formeel het licht op groen gezet voor de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over de toekomstige relaties. Die gesprekken, die volgende week van start moeten gaan, beloven bijzonder moeilijk te worden. Het visserijdossier, vooral voor de Vlaamse vissers van groot belang, is één van de prioriteiten die op tafel liggen. Als de partijen het niet eens raken over de visserij, komt er helemaal geen vrijhandelsakkoord, maakt Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier duidelijk.De Fransman hoopt niettemin op een ambitieuze deal, maar "we gaan niet tegen eender welke prijs een akkoord sluiten".

Eind deze maand stapt het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Tot eind dit jaar is er echter een overgangsperiode, waarin het VK en de EU een akkoord moeten proberen te vinden over hun toekomstige handelsrelaties.

 

De ministers van Europese Zaken bekrachtigden in Brussel het 46 pagina's tellende mandaat waarmee hoofdonderhandelaar Michel Barnier vanaf volgende week gesprekken moet aanknopen met Londen over de relaties die beide partijen vanaf 1 januari 2021 met elkaar willen onderhouden. Het VK is weliswaar al eind januari uit de EU vertrokken, maar de zaken gaan pas eind dit jaar echt veranderen. Dan eindigt de overgangsperiode en verlaat het VK ook de eenheidsmarkt en douane-unie.

 

Grenscontroles komen er dan sowieso, maar de 27 EU-lidstaten willen de Britten wel een "ambitieus" economisch partnerschap zonder douanetarieven en -quota aanbieden. Omwille van de geografische nabijheid van het VK en zijn sterke economische verwevenheid met het vasteland vragen de Europeanen wel "robuuste" garanties voor "een gelijk speelveld" dat "open en eerlijke concurrentie" vrijwaart.

 

"We moeten in de toekomst, op basis van Europese normen, wederzijdse voorwaarden kunnen behouden op vlak van staatssteun, sociale en fiscale normen en milieustandaarden, om er zeker van te zijn dat we een evenwichtig en loyaal economisch kader behouden", lichtte de Franse staatssecretaris Amélie de Montchalin de aanpak toe. "Dit is een centrale bekommernis voor ons (...) we moeten de belangen van onze bedrijven verdedigen", vulde de Duitse minister Michael Roth aan.

 

Nu hebben de Britse premier Boris Johnson en zijn onderhandelaar David Frost de voorbije weken meermaals laten verstaan dat ze de vrijheid willen om op regelgevend vlak af te wijken van het Europese kader waarin het land 47 jaar heeft vertoefd. Johnson en zijn regering keurden dinsdag het Britse onderhandelingsmandaat goed, maar de details worden pas donderdag vrijgegeven. Een zegsman wou enkel kwijt dat het herstellen van "de economische en politieke onafhankelijkheid" de insteek wordt. "Het VK wordt soeverein voor alles wat in het VK gebeurt, maar vanaf het moment dat Britse goederen de grens oversteken wordt het ook onze zaak", merkte de Montchalin in dat verband op.

 

Een andere Europese prioriteit is visserij. De Europeanen wensen tegen 1 juli een akkoord dat de toegang van Europese vissers tot Britse wateren vrijwaart, en vice versa. Dat is onder meer voor de Vlaamse vissers van enorm groot belang. Niet enkel omwille van het visserijdossier wordt die datum overigens een scharniermoment. Tot dan kan Johnson immers nog beslissen om de overgangsperiode alsnog te verlengen en langer in de eenheidsmarkt te blijven, een optie die de conservatief tot dusver categoriek afwijst.

 

Die keuze zet de onderhandelingen onder enorme tijdsdruk. Daarom wordt het volgens de Europeanen des te belangrijker dat er gewerkt kan worden in een sfeer van wederzijds vertrouwen. De correcte uitvoering van de afspraken in het echtscheidingsakkoord over de rechten van burgers en de Ierse grenskwestie wordt op dat vlak cruciaal, beklemtoonden ze. In Europa is al enige argwaan gewekt door de geruchten dat Londen de afgesproken controles op de goederenstromen van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland zou willen minimaliseren.

 

De Ierse minister Simon Coveney, die dinsdagochtend nog apart overleg pleegde met Barnier, loste alvast een waarschuwing. "Als er de komende maanden geen vooruitgang wordt geboekt met de infrastructuur die nodig is om het Ierse protocol te implementeren, dan is dat een heel zorgwekkend signaal voor de slaagkansen op zelfs maar een minimaal akkoord tegen het jaareinde”, maakte hij duidelijk.

Ondertussen heeft ons federaal parlement donderdag een wetsvoorstel goedgekeurd dat het jobverlies in Belgische bedrijven moet beperken mocht er eind dit jaar een harde brexit komen. Dat zou volgens het Planbureau kunnen leiden tot een verlies van 42.000 jobs in ons land.

 

Om dat jobverlies tegen te gaan, werkte CD&V-Kamerlid Nahima Lanrji, met de steun van MR, Open Vld en cdH, een wetsvoorstel uit dat zijn inspiratie vond in de crisismaatregelen die ook tijdens de financiële crisis na 2009 van kracht waren. Zo zouden ondernemingen erkend worden als werkgever in moeilijkheden ten gevolge van de brexit als hun omzet, productie of bestellingen dalen met ten minste 5 procent.