Conflict met VS over Airbus schaadt Europese export

De Verenigde Staten gaan de Europese Unie vanaf 18 oktober extra importheffingen opleggen van 10 procent voor vliegtuigen, en heffingen van 25 procent op "andere producten", gaande van Franse wijn en kaas tot Schotse whiskey. Dat heeft een verantwoordelijke bij het United States Trade Representative (USTR), bevoegd voor de Amerikaanse handelspolitiek, aangekondigd. De beslissing komt er nadat de Wereldhandelsorganisatie (WHO) eerder op de dag besliste dat de VS voor 7,5 miljard dollar (6,9 miljard euro) importheffingen mogen opleggen aan de EU, in een zaak rond Europese overheidssteun aan vliegtuigbouwer Airbus. Het zal volgens sectorfederatie Fevia een directe impact van 3 miljoen euro hebben op Belgische voedingsproducten.

De volledige lijst met honderden producten werd woensdag gepubliceerd en is acht pagina's lang. Behalve de bijkomende importheffingen van 10 procent op vliegtuigen, worden heffingen van 25 procent op een hele resem andere producten aangekondigd. Vooral producten uit Frankrijk, Duitsland, Spanje en Groot-Brittannië worden geviseerd: de landen die verantwoordelijk worden geacht voor de overheidssteun aan Airbus. Zijn onder meer getroffen: Ierse en Schotse whisk(e)y, wollen truien uit Groot-Brittannië, Franse kaas en wijn, maar ook sommige varkensproducten, yoghurt of boter uit heel wat andere Europese landen, waaronder België. Chocolade staat niet op de lijst.

Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, becijferde een directe impact van 3 miljoen euro voor onze voedingsexport, met name van verse kaas. "Dat is slecht nieuws voor de betrokken bedrijven, maar de directe impact voor de voedingsindustrie in zijn geheel valt mee", klinkt het bij Fevia. Wel is er nog een indirecte impact te verwachten voor de sector. De marktdynamiek dreigt immers te worden verstoord door de heffingen, net zoals het geval is bij het embargo dat eerder door Rusland is opgelegd. Die indirecte impact is evenwel moeilijk te becijferen.

Fevia roept de autoriteiten op een handelsoorlog met de VS te vermijden. "Export is van levensbelang voor de Belgische voedingsbedrijven, en de VS in het bijzonder zijn een snel groeiende markt. Ze zijn de belangrijkste overzeese exportmarkt voor de Belgische voedingsindustrie, goed voor 15,7 procent van de export buiten de EU", klinkt het. In de lijst van producten die getroffen worden door de Amerikaanse importheffingen is ook sprake van varkensvlees. Maar volgens FEBEV, de federatie van het Belgisch vlees, is er al sinds 2001 geen Belgische export meer naar de VS van varkensvlees.

Door symbolische producten (Italiaanse parmezaan of Spaanse olijfolie) te kiezen, wil Washington druk uitoefenen voor een snelle oplossing, klinkt het. Daarnaast zal Washington geen 100 procent importheffing vragen, hoewel de beslissing van de WHO dat wel toelaat. Volgens de USTR-verantwoordelijke willen de Verenigde Staten zo nog de mogelijkheid openlaten voor een onderhandelde oplossing.

Cecilia Malmström, Europees commissaris voor Handel, gaf in een reactie op de WTO-beslissing aan dat Amerikaanse sancties "kortzichtig en contraproductief" zouden zijn. Brussel hoopt in onderhandelingen tot een akkoord te komen over welke steun mogelijk is voor vliegtuigbouwers. Daarnaast wil de EU van zijn kant ook heffingen ter waarde van enkele miljarden euro's hanteren, op vliegtuigonderdelen maar ook op tomatenketchup en spelconsoles. Bij de WHO loopt nog een procedure over Amerikaanse staatssteun voor Boeing. Daarover wordt begin 2020 een uitspraak verwacht.

De Amerikaanse president Donald Trump had de beslissing van de WHO in de zaak iets eerder op de dag al "een grote overwinning voor de Verenigde Staten" genoemd. "De WTO is veel beter voor ons, sinds ik president ben geworden", zei Trump nog op een persconferentie. De zaak waar de sancties uit voortvloeien, draait om de al 14 jaar durende ruzie tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie over vermoedelijke overheidssteun aan vliegtuigbouwer Airbus. De Amerikaanse handelsvertegenwoordigers schatten dat de VS hierdoor jaarlijks zo'n 11 miljard dollar schade lijden. Europeanen beweren op hun beurt dat de VS het Amerikaanse Boeing op oneerlijke wijze steunen.

Vorig jaar in mei besliste de WHO al dat Airbus effectief miljarden euro's aan illegale staatssteun heeft genoten, en ze heeft de VS nu de toestemming gegeven om voor 7,5 miljard dollar aan importheffingen in te voeren op Europese producten. In haar officieel statement verwijst Malmström naar de voorstellen die Europa deed omtrent een nieuw subsidieregime voor de vliegtuigfabrikanten, “maar daar heeft Washington tot dusver niet op gereageerd”.