De kleine en mooie kantjes van koolzaad op een rij

Op de wereldmarkt van oliehoudende gewassen is koolzaad een van de belangrijkste teelten, na soja maar vóór palmolie. “Ondanks een relatief stabiele prijsvorming op de langere termijn, met wel enkele uitschieters naar boven en naar beneden, zien we dat het areaal de laatste jaren weer begint af te nemen na een periode van voortdurende stijging”, weet Bart Vleeschouwers van Boerenbond. “Het is een complexe markt, met heel wat tegenstrijdige tendensen. Daardoor stappen twijfelaars er gemakkelijk uit en blijven aan de zijlijn wachten tot de situatie opklaart. Toch kan koolzaad een zeer interessante teelt zijn op een akkerbouwbedrijf of rundveebedrijf.”

Koolzaad is dit jaar minder geliefd. “Voor de afname van het areaal, die dit jaar zeer duidelijk is, zijn er heel wat redenen in te roepen”, zegt Bart Vleeschouwers van Boerenbond. “Zo is de politiek van ondersteuning van biobrandstoffen in de meeste grote productielanden veranderd, waardoor het minder interessant is om koolzaadolie te gebruiken voor de productie van biodiesel. Tegelijk is palmolie goedkoper, zodat heel wat biodieselproducenten steeds meer de voorkeur geven aan deze grondstof.”

Een andere belangrijke reden voor de daling van het areaal is het feit dat akkerbouwers zich zorgen beginnen te maken over de mogelijkheden voor plantenbescherming in koolzaad. “Het verbod op het inzetten van neonicotinoïden was een eerste zware slag voor de koolzaadteelt en het probleem zal de komende jaren nog nijpender worden doordat het aantal toegelaten actieve stoffen voortdurend afneemt”, weet Bart Vleeschouwers. “De trend dat de productie van palmolie de vraag momenteel niet kan volgen, speelt dan weer in het voordeel van koolzaad. Dat heeft op zijn beurt een positief effect op de prijsvorming van andere oliehoudende gewassen.” De markt is complex, wat maakt dat twijfelaars er gemakkelijk uitstappen en aan de zijlijn blijven wachten tot de situatie opklaart.

“Nochtans is koolzaad een zeer interessant gewas op een akkerbouwbedrijf en zelfs op een rundveebedrijf”, aldus Bart Vleeschouwers. “Het gewas doet het zeer goed op onze gematigde breedte. Het is daarenboven ideaal om in te schakelen in de rotatie.” Door zijn diepe beworteling is koolzaad bijvoorbeeld een ideale voorteelt voor graangewassen. “Uit onderzoek blijkt dat granen tot 800 kg/ha meer opleveren na koolzaad dan na een andere teelt. Doordat koolzaad een zeer dicht groeiend gewas is, zal je ook minder onkruid hebben in een volggewas.”

Ook wat erosiebestrijding betreft, doet koolzaad het zeer goed, omdat het gewas ingezaaid wordt in augustus-september en pas geoogst wordt in juli het jaar nadien. “Voor de oogstwerkzaamheden is koolzaad ook interessant, omdat de oogst meestal valt tussen die van gerst en die van tarwe”, vult Bart Vleeschouwers aan. “Je kunt trouwens oogsten met een gewone pikdorser, zodat er geen zware investeringen nodig zijn. Hooguit een paar verticale messen op de maaibalk en een dieper maaibord kunnen helpen voorkomen dat er te veel zaadjes op de grond terechtkomen.”

Maar hoe zit het met het financiële aspect? “De prijsvorming is vrij stabiel op termijn en de prijs gaat min of meer meegaat met de graanprijs”, weet Bart Vleeschouwers. “Omdat koolzaad ongeveer de helft minder opbrengt geeft in kilo’s dan tarwe, moet de prijs minstens het dubbele zijn. Dat is de laatste jaren goed gelukt. Meestal lag de prijs zelfs meer dan dubbel zo hoog, zodat je met koolzaad een beter rendement kon halen dan met tarwe.”

Nog meer weten over koolzaad? Klik hier.