“De veldproef is echt basisonderzoek”

De veldproef met genetische gemodificeerde maïs die het Vlaams Instituut voor Biotechnologie sinds 2017 uitvoert, beroerde de gemoederen. Nu het Europees Hof van Justitie van oordeel is dat de gebruikte 'CRISPR'-techniek onder genetische manipulatie valt, is het onduidelijk hoe het verder moet met de veldproef met de CRISPR-maïs. Maar wat is CRISPR en waarover gaat die veldproef eigenlijk? Waarom hebben wetenschappers de maïs in kwestie ontworpen?
26 juli 2018  – Laatste update 14 september 2020 14:46

De veldproef met genetische gemodificeerde maïs die het Vlaams Instituut voor Biotechnologie sinds 2017 uitvoert, beroerde de gemoederen. Nu het Europees Hof van Justitie van oordeel is dat de gebruikte 'CRISPR'-techniek onder genetische manipulatie valt, is het onduidelijk hoe het verder moet met de veldproef met de CRISPR-maïs. Maar wat is CRISPR en waarover gaat die veldproef eigenlijk? Waarom hebben wetenschappers de maïs in kwestie ontworpen?

In een opiniestuk in de krant De Morgen leggen een aantal wetenschappers uit wat de nieuwe technologie inhoudt. “De CRISPR/Cas techniek is een vorm van moderne genome editing technologie, technologie waarmee je heel doelgericht en precies kleine wijzigingen in het erfelijk materiaal kunt aanbrengen”, legt Dirk Inzé, wetenschappelijk directeur van het VIB-UGent Center voor Plantensysteembiologie, uit. “Dit type wijzigingen vindt ook in de natuur plaats en ligt onder andere aan de basis van evolutie. We noemen dat soort wijzigingen mutaties. Het draagt bij tot genetische variatie en het is juist die variatie waar we onder andere in de plantenveredeling dankbaar gebruik van maken.”

“De klassieke plantenveredeling is voor een deel gebaseerd op het selecteren van planten waarin per toeval dergelijke wijzigingen zijn opgetreden”, gaat Geert De Jaeger, adjunt-wetenschappelijk directeur VIB-UGent Center voor Plantensysteembiologie, verder. “Met onze sterk toegenomen kennis zijn we intussen in staat om een stuk doelgerichter te werk te gaan. Met de CRISPR/Cas methode kunnen we snel en efficiënt wijzigingen introduceren. We zouden die wijziging ook met behulp van klassieke mutagenesetechnieken kunnen induceren, maar die is veel minder doelgericht.”

“Sinds 2017 voert het VIB een veldproef uit met maïs waarin met behulp van de zogenoemde CRISPR/Cas technologie een kleine wijziging in het erfelijk materiaal is doorgevoerd”, zegt René Custers, regulatory & responsible research manager bij het VIB. “Deze maïs is daardoor een soort biosensor geworden voor het meten van DNA-schade als gevolg van milieustress zoals de huidige extreme weersomstandigheden of milieuverontreiniging. Echt basisonderzoek dus. Met de kennis die VIB opdoet hopen de onderzoekers manieren te vinden om planten bijvoorbeeld beter tegen droogte te wapenen.”

De intrede van genome editing betekent absoluut niet dat de doelstelling van de plantenveredeling wijzigt, laten de wetenschappers weten. Veredelaars willen graag verder gaan met het ontwikkelen van nieuwe rassen waarmee we belangrijke uitdagingen kunnen aangaan. Uitdagingen zoals het milieuvriendelijker maken van de landbouw, het beschermen van de biodiversiteit, het beter wapenen van planten tegen stressfactoren zoals klimaat, ziekten en plagen of het realiseren van oogstzekerheid onder alle omstandigheden. “Genome editing kan helpen een aantal van die doelstellingen sneller te realiseren”, aldus Dirk Inzé.

“Het is natuurlijk wel belangrijk dat onderzoek dat gebruik maakt van genome editing op een verantwoorde manier wordt uitgevoerd met inachtneming van alle toepasselijke wetgeving en zo gebeurt het ook”, benadrukt Lieven De Veylder, groepsleider VIB-UGent Center voor Plantensysteembiologie. “In dit specifieke geval dus zonder speciale vergunning, simpelweg omdat de overheid bevestigd heeft dat dit niet nodig is.”

Nu CRISPR onder de ggo-regeling valt zullen de organismen streng gereguleerd worden. Zo zijn er specifieke procedures voor de marktvergunning voor ggo-producten of -zaadgoed. Voedingswaren die ggo's bevatten, moeten ook gelabeld worden, zodat consumenten ze kunnen vermijden als ze dat willen. Tegenstanders van ggo's vreesden dat CRISPR ggo's onopgemerkt, via een achterpoortje, op de markt zouden komen.

Wat er met de veldproef zal gebeuren is nog onduidelijk. “We wachten op een signaal van de federale overheid over hoe het nu verder moet met de proef”, aldus René Custers. Het kabinet van minister van Landbouw Ducarme (MR) bekijkt de Europese uitspraak om samen met collega's De Block (Open Vld) en Marghem (MR) een beslissing te nemen over de maïsproef van het VIB. In tussentijd gaat de veldproef door.

Bron: De Morgen / De Standaard

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek