"Digitalisering zal aantal jobs in landbouw doen dalen"

Door de oprukkende digitalisering zal de arbeidsmarkt fundamenteel veranderen. Dat zegt technologiefederatie Agoria op basis van de studie ‘Shaping the future of work’ die voor het eerst in Europa de gedetailleerde evolutie van een nationale arbeidsmarkt in kaart brengt. “De transformatie van de arbeidsmarkt gaat snel, maar alarmkreten zijn niet nodig”, klinkt het. Netto zullen er jobs bijkomen, als ons land de juiste maatregelen neemt. In heel wat sectoren komen er dus jobs bij, maar in de landbouw, als één van de traditionele sectoren met veel handenarbeid, gaan er jobs verloren.

Regelmatig wordt gezegd dat robots onze jobs zullen overnemen, maar is dat ook zo? Dat gegeven zette Agoria ertoe aan om een grondige analyse van de arbeidsmarkt te laten maken. Consulent Roland Berger ontwikkelde een speciale tool om die analyse te maken en dankzij de medewerking van de Nationale Bank, het Federaal Planbureau, Het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (CedeFop) en de regionale werkgelegenheidsagentschappen VDAB, Forem en Actiris werd het rapport ‘Shaping the future of work’ opgemaakt.

Uit dat rapport blijkt dat er tegen 2030 vooral jobs zullen bijkomen. “De digitalisering en de economische dynamiek die vandaag al is ingezet, zullen zeker leiden tot jobvernietiging”, luidt het. “Sommige jobs zullen verdwijnen, andere jobs zullen veranderen, maar er zullen vooral veel vacatures bijkomen. Voor elke job die verdwijnt, komen er 3,7 jobs in de plaats. De vraag naar werkenden zal het aanbod overtreffen vanaf 2021. Tot minstens 2030 zal de kloof tussen vraag en aanbod verder groeien”, zo staat te lezen in het rapport.

Agoria is ervan overtuigd dat het jobaanbod tussen nu en 2030 zal groeien van 4,7 miljoen tot 5,4 miljoen stuks. Over diezelfde periode zullen er als gevolg van automatisering en digitalisering 235.000 banen verdwijnen, maar tegelijk komen er ook 864.000 jobs bij. Dat is een netto groei van het aantal jobs van 629.000. “Geen enkele sector van de Belgische economie zal aan de gevolgen van de digitalisering ontsnappen. Maar de impact zal voor elke sector anders zijn”, stelt Patrick Slaets, Chief Data Analyst bij Agoria.

De stijging van het aantal jobs zal het sterkst zijn in de dienstensector, het onderwijs en de gezondheidszorg: allemaal sectoren met een relatief lage digitaliseringsgraad. In totaal worden daar 510.000 nieuwe jobs verwacht. Een toenemende vraag, goed voor 151.000 jobs, zal er ook komen in de financiële sector, transport en logistiek, bouw en ICT. Jobs die fundamenteel zullen veranderen zijn bijvoorbeeld die van winkelbedienden en productieoperatoren. De sectoren waar er jobs verloren gaan, zijn eerder sectoren met traditionele handenarbeid zoals landbouw, metaal en houtindustrie.

Hoewel de toekomst er op vlak van jobcreatie rooskleurig uitziet, klinkt er ook een waarschuwing in het rapport. “De jobs zullen niet vanzelf ingevuld raken. Zonder maatregelen zullen er in 2030 in België maar liefst 584.000 vacatures open blijven staan. Door het structureel tekort aan werkenden en door onvoldoende aangepaste competenties dreigt tegen 2030 gemiddeld één op tien vacatures in België niet ingevuld te raken. In Vlaanderen zal het tekort groter zijn dan in Wallonië. Vooral in de gezondheidszorg (18%), ICT (18%) en het onderwijs (13%) wordt het moeilijk om vacatures in te vullen.

Dat zal leiden tot een verlies aan economische groei. Volgens Agoria kan dat verlies oplopen tot 95 miljard euro in 2030, dat is 16,5 procent het bruto nationaal product. Om dit te vermijden zal het belangrijk zijn om werkenden om te scholen naar een nieuwe, duurzame job. Maar volgens het rapport zijn het net de sectoren waar de vraag het grootst is, die achterop hinken op vlak van instroom via het onderwijs. “Naast omscholen en nieuwe vaardigheden aanleren, moet vooral ook werk gemaakt worden van het activeren van niet-werkenden. Ook gerichte economische migratie kan een duwtje in de goede richting betekenen”, luidt het.

Tot slot wordt ook een productiviteitsstijging waardoor er meer efficiëntiewinsten kunnen geboekt worden, naar voor geschoven als een manier om toekomstige jobs in te vullen. Daarvoor wordt vooral gekeken naar technologische vernieuwingen. Voorts stelt Agoria dat studenten beter geïnformeerd moeten worden over de evoluties op de arbeidsmarkt, en dat digitale en aanverwante vaardigheden een prominentere plek moeten krijgen in alle studierichtingen. “De transformatie van de arbeidsmarkt gaat snel en belangt iedereen aan. We hebben gelukkig de kans om ze met vertrouwen aan te pakken en de toekomst veilig te stellen”, besluit bestuurder Marc Lambotte.

Meer informatie: Digitalisering en de Belgische arbeidsmarkt: shaping the future of work