Ducarme gaat derogatie aanvragen voor gebruik neonics

Federaal landbouwminister Denis Ducarme wil aan de Europese Unie derogatie aanvragen voor het gebruik van neonicotinoïden in de suikerbietteelt. Dat zei hij op het Sugar Beet Europe Congress dat momenteel doorgaat in Gent. Eind april werd dat verbod nog goedgekeurd door een gekwalificeerde meerderheid van lidstaten. België onthield zich bij die stemming. Zonet bevestigde ook het Europees Hof van Justitie deze inperking van het gebruik van neonicotinoïden nadat Bayer en Syngenta naar de rechter waren gestapt om de maatregel aan te vechten.

Het verbod op de drie neonicotinoïden, clothianidine, imidaclopride en thiamethoxam, is een veelbesproken onderwerp op het Sugar Beet Europe Congress van de International Confederation of European Beet Growers (CIBE). Volgens studies van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) tasten deze neonicotinoïden het zenuwstelsel van insecten aan en daarom besloot Europa dat het gebruik ervan voortaan verboden is, met uitzondering voor het gebruik in serres die voor bijen afgesloten zijn. Door het verbod is het dus niet langer toegestaan om een zaadcoating rond suikerbietzaad te plaatsen waarin deze stoffen verwerkt zijn. 

In 2013 werd al een eerste verbod afgekondigd, maar toen werd de mogelijkheid geboden om derogatie aan te vragen. Hiermee vragen individuele lidstaten een ontheffing op het verbod aanvragen zodat de sector de tijd wordt geboden om alternatieven voor deze stoffen te zoeken. Tot nu toe hebben al acht lidstaten hiervan gebruik gemaakt, waaronder Roemenië en Hongarije waar suikerbieten een belangrijke teelt zijn. Nu heeft ook de Belgische federale landbouwminister Denis Ducarme aangekondigd om bij Europa derogatie aan te vragen.

Telersorganisaties, zaadproducenten en producenten van gewasbeschermingsmiddelen noemen het verbod desastreus en slecht voor de natuur. “Het alternatief is dat bietentelers weer volleveldbespuitingen gaan uitvoeren. Die zijn wel schadelijk voor bijen en andere insecten, terwijl een zaadcoating dat niet is omdat de suikerbiet geen bloeiend gewas is”, klinkt het. Tijdens het Europese suikerbietcongres in Gent werd ook een filmpje getoond waarin een Belgische suikerbietteler die ook bijenhouder is, pleit voor het behoud van neonicotinoïden in zaadcoatings in plaats van volleveldbespuitingen als alternatief.

Vandaag sprak het Europees Hof van Justitie zich ook uit over de rechtszaak die Bayer en Syngenta hadden aangespannen tegen het verbod op de drie neonicotinoïden. Syngenta eiste zelfs een schadevergoeding van 368 miljoen euro. Het Hof bevestigt echter de inperking op het gebruik van deze stoffen. “De Europese Commissie kon wel degelijk deze beperking opleggen op basis van de risico’s die door EFSA waren vastgesteld”, luidt het oordeel.

Een andere beperking, het gebruik van fipronil, werd evenwel grotendeels teruggedraaid door het Hof van Justitie. Volgens het Hof heeft de Commissie die beperking vastgelegd "zonder vooraf de gevolgen van haar optreden op de verschillende op het spel staande belangen te hebben afgewogen tegen de mogelijke gevolgen van de situatie status quo te laten". "Door geen effectbeoordeling te verrichten, heeft de Commissie het voorzorgsbeginsel geschonden", luidt het.